Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật số 70/2025/QH15 (sau đây gọi tắt là Luật) được Quốc hội Khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9 ngày 14 tháng 6 năm 2025, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2026.  

Luật sửa đổi lần này đã cập nhật và làm rõ bản chất cùng vai trò của tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Theo đó, tiêu chuẩn là công cụ tự nguyện, định hướng thị trường, khuyến khích đổi mới và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Ngược lại, quy chuẩn kỹ thuật là công cụ quản lý bắt buộc, nhằm đảm bảo các yếu tố thiết yếu như an toàn, sức khỏe cộng đồng, bảo vệ môi trường và quyền lợi người tiêu dùng.

Luật sửa đổi cũng tạo hành lang pháp lý minh bạch cho các hoạt động đánh giá sự phù hợp, bao gồm thử nghiệm, giám định, chứng nhận hợp chuẩn, chứng nhận hợp quy và công bố hợp chuẩn, công bố hợp quy. Điều này giúp doanh nghiệp và tổ chức dễ dàng áp dụng, tuân thủ các quy định, đồng thời tạo sự tin cậy cho thị trường.

Một số quy định sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật như sau:

Khoản 1 Điều 1 Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật sửa đổi 2025, Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung Điều 3 Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật 2006 được sửa đổi, mở rộng, quy định rõ 23 khái niệm cơ bản như “tiêu chuẩn”, “quy chuẩn kỹ thuật”, các hoạt động thử nghiệm, giám định, đánh giá sự phù hợp, công bố hợp chuẩn, hợp quy và tổ chức đánh giá sự phù hợp.

Điều 7: Chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực tiêu chuẩn và lĩnh vực quy chuẩn kỹ thuật và Điều 7a: Quản lý nhà nước về hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn và hoạt động trong lĩnh vực quy chuẩn kỹ thuật đã thiết lập hệ thống chính sách cụ thể nhằm tăng cường đầu tư ngân sách, hỗ trợ nghiên cứu, phát triển tổ chức đánh giá sự phù hợp, đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng văn hóa tiêu chuẩn trong cộng đồng và tôn vinh đóng góp của tổ chức, cá nhân. 

Điều 8a: Chiến lược tiêu chuẩn quốc gia. Đây là công cụ định hướng tổng thể, dài hạn cho hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn, nhằm phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia đồng bộ, hiện đại, tập trung, thống nhất từ trung ương đến địa phương, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Điều 8b đã cụ thể hóa hơn nội dung minh bạch hóa hoạt động thông báo và hỏi đáp về hàng rào kỹ thuật trong thương mại.

Điều 8c quy định cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng là nền tảng số thống nhất, hiện đại, tích hợp dữ liệu liên quan, phục vụ công tác quản lý nhà nước và cung cấp thông tin hỗ trợ tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật. Đây sẽ là công cụ hỗ trợ quan trọng cho quản lý nhà nước, cho phép truy cập công khai dữ liệu tiêu chuẩn, tổ chức đánh giá sự phù hợp, công bố hợp chuẩn, hợp quy và quản lý phương tiện đo. 

Luật bổ sung 2 điều mới là Điều 10a: Nguyên tắc xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn, công bố tiêu chuẩn áp dụng; và Điều 11a: Quyền và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng tiêu chuẩn quốc gia

Tại Điều 20: Xây dựng, công bố tiêu chuẩn cơ sở  quy định tổ chức công bố tiêu chuẩn cơ sở có trách nhiệm thông báo việc công bố tiêu chuẩn cơ sở thông qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng. 

Luật đã sửa đổi quy định lại toàn bộ nội dung về đánh giá sự phù hợp, chứng nhận hợp chuẩn, công bố hợp quy… Các quy định mới (Điều 40 đến 45, 48, 50-52) nhấn mạnh yêu cầu minh bạch, công bằng, không phân biệt đối xử giữa sản phẩm nội địa và nhập khẩu; bảo mật thông tin và kết quả đánh giá; tôn trọng quyền lựa chọn của doanh nghiệp về tổ chức chứng nhận.

Đặc biệt, Luật cho phép đánh giá sự phù hợp có thể thực hiện bởi tổ chức trong nước, quốc tế hoặc tự thực hiện, tạo ra cơ chế linh hoạt, giảm chi phí cho doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo tính nghiêm ngặt về kỹ thuật.

Điều 57: Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau, thừa nhận đơn phương kết quả đánh giá sự phù hợp Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ thừa nhận kết quả đánh giá sự phù hợp của nhau được thực hiện theo điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; việc tổ chức đánh giá sự phù hợp của Việt Nam và tổ chức đánh giá sự phù hợp của các quốc gia, vùng lãnh thổ thừa nhận kết quả đánh giá sự phù hợp của nhau được thực hiện trên cơ sở thoả thuận giữa các bên. Điều này giúp giảm rào cản kỹ thuật, tiết kiệm thời gian và chi phí kiểm nghiệm lại khi xuất nhập khẩu sản phẩm, đồng thời củng cố niềm tin của thị trường quốc tế đối với hàng hóa Việt Nam.

Luật đã bãi bỏ các điều 13, 15, 22, 23, 24, 30, 31, 38, 42, 43, 69 và Chương VI, đồng thời thay thế hoặc điều chỉnh hàng loạt thuật ngữ và điều khoản không còn phù hợp, như bỏ cụm từ “hiệu chuẩn”, thay thế “chứng nhận” bằng “đánh giá”… Điều này thể hiện quyết tâm tinh giản bộ máy pháp lý, đồng thời làm rõ vai trò, chức năng của từng chủ thể liên quan, bảo đảm luật dễ hiểu, dễ thực thi./.