Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, GS,TS, Nguyễn Xuân Thắng phát biểu khai mạc hội thảo khoa học "55 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh", ngày 29/8/2024. (Ảnh: DUY LINH)

Thưa các đồng chí,

Trong không khí hào hùng và xúc động của những ngày Tháng 8 Mùa Thu lịch sử, hòa cùng nhiều hoạt động ý nghĩa, thiết thực trên cả nước kỷ niệm trọng thể 55 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu đi vào cõi vĩnh hằng và 55 năm toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện bản Di chúc thiêng liêng của Bác, Hội thảo khoa học "55 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các cơ quan Trung ương" là hoạt động để chúng ta tưởng nhớ, tri ân công lao trời biển và những cống hiến vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng của Ðảng và dân tộc Việt Nam; khơi dậy ý chí, tinh thần quyết tâm của toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân ta, trong đó có cán bộ, đảng viên các cơ quan Trung ương thực hiện thành công ước nguyện cao cả của Người.

Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là văn kiện lịch sử vô cùng quý giá ở tầm cương lĩnh của Ðảng - một bảo vật quốc gia, kết tinh tình cảm và tâm huyết suốt cả cuộc đời hoạt động cách mạng cao đẹp, tận trung với Tổ quốc, với Ðảng, tận hiếu với nhân dân; hội tụ trí tuệ lỗi lạc, thể hiện sâu sắc tư tưởng, đạo đức, phong cách mẫu mực, trái tim nhân ái bao la của một lãnh tụ cách mạng vĩ đại, một bậc đại trí, đại nhân, đại dũng.

Trong bản Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập trước hết về Ðảng ta - người lãnh đạo và tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Ðể Ðảng giữ vững và nâng cao vai trò, vị thế của một đảng lãnh đạo - cầm quyền, "là đạo đức, là văn minh", xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân và toàn dân tộc, Người nhấn mạnh việc trước tiên cần phải làm là xây dựng, chỉnh đốn Ðảng thật sự trong sạch, vững mạnh. Người nhắc nhở phải quán triệt, thực hiện thật tốt những quan điểm mang tính nguyên tắc: "Ðoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Ðảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Ðảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình"; "thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình"; "phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau"; "phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Ðảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân"(1).

Thấm nhuần sâu sắc triết lý trọng dân, gần dân trong truyền thống dân tộc, với tình cảm yêu thương, quý trọng vô bờ bến dành cho nhân dân, cho mỗi con người, lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Di chúc toát lên những định hướng quan trọng về sứ mệnh của Ðảng trước nhân dân: "Ðảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân" (2). Người yêu cầu Ðảng, Nhà nước phải không ngừng quan tâm và có những chính sách cụ thể đối với cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, dân quân, du kích, thanh niên xung phong, các gia đình thương binh, liệt sĩ, phụ nữ, nông dân, và cả những nạn nhân của chế độ cũ... thể hiện sinh động và cụ thể bản chất nhân văn, tốt đẹp của chế độ xã hội mới. Ðây chính là những tâm nguyện giản dị mà hết sức thiêng liêng, gần gũi mà vô cùng vĩ đại của Bác, "Bác sống như trời đất của ta", tận tâm, tận lực và tận hiến cả cuộc đời cho độc lập, vinh quang của Tổ quốc và tự do, hạnh phúc của nhân dân.

Trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta đang diễn ra gay go, ác liệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định đanh thép một niềm tin tất thắng của dân tộc: "Dù khó khăn gian khổ đến mấy, nhân dân ta nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi. Ðế quốc Mỹ nhất định phải cút khỏi nước ta. Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất. Ðồng bào Nam, Bắc nhất định sẽ sum họp một nhà"(3). Từ đó, Người đã phác thảo cương lĩnh xây dựng, đổi mới đất nước trong tương lai, với "kế hoạch xây dựng lại thành phố và làng mạc đẹp đẽ, đàng hoàng hơn trước chiến tranh. Khôi phục và mở rộng các ngành kinh tế. Phát triển công tác vệ sinh, y tế. Sửa đổi chế độ giáo dục cho hợp với hoàn cảnh mới của nhân dân,..."(4). Người nêu rõ đây là công việc rất vẻ vang, nhưng cũng là nhiệm vụ rất to lớn, nặng nề, phức tạp và là "một cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi"(5).

Bản Di chúc đã thể hiện tầm nhìn xa, trông rộng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sự nghiệp "trăm năm trồng người". Với tâm huyết chăm lo vun trồng cái gốc của sự nghiệp cách mạng để nó trở nên vững bền, Người căn dặn: "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết"(6); mà trước hết là giáo dục, bồi đắp về nhân cách, tu dưỡng đạo đức cách mạng để vừa "hồng", vừa "chuyên", xây dựng tâm hồn trong sáng, phẩm chất cao đẹp của con người Việt Nam. Bác luôn đặt niềm tin tuyệt đối vào thế hệ trẻ - những chủ nhân tương lai của nước nhà, những người kế thừa sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, xây dựng đất nước ta ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn.

Là một chiến sĩ quốc tế lỗi lạc, với tình cảm quốc tế cao cả, vô tư, trong sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện niềm tự hào về sự lớn mạnh của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế; đồng thời, Người cũng rất đau lòng khi chứng kiến sự bất hòa giữa các đảng anh em; và để lại mong muốn: "Ðảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có lý có tình"(7).

Bao quát xuyên suốt trong Di chúc là tình cảm cao đẹp và nghĩa tình sâu nặng suốt đời vì nước, vì dân của Hồ Chí Minh - Người mà từ thủa thiếu niên cho đến lúc từ biệt thế giới này đã sống "một cuộc đời oanh liệt, đầy gian khổ hy sinh, vô cùng cao thượng và phong phú, vô cùng trong sáng và đẹp đẽ"(8); một tấm gương mẫu mực của người chiến sĩ cộng sản lỗi lạc đã trọn đời phấn đấu, hy sinh cho độc lập, thống nhất của Tổ quốc, tự do, hạnh phúc của nhân dân Việt Nam và sự tiến bộ của nhân loại, như lời của nhà thơ Tố Hữu: Một đời thanh bạch, chẳng vàng son/Mong manh áo vải, hồn muôn trượng/Hơn tượng đồng phơi những lối mòn.

55 năm qua, Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là nguồn sáng dẫn đường, soi rọi cho toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân ta vững vàng tiến bước trên hành trình cách mạng.

Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, khắc sâu những lời căn dặn của Người trong Di chúc, thực hiện những lời nguyện thề trong Ðiếu văn và Lời kêu gọi của Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân ta đã nêu cao ý chí quyết chiến, quyết thắng, vượt mọi khó khăn, gian khổ; biến đau thương thành hành động cách mạng, đẩy mạnh thi đua lao động sản xuất, nâng cao hiệu quả công tác và tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu; củng cố vững chắc hậu phương lớn miền Bắc, hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Thấm nhuần sâu sắc những lời căn dặn của Người trước lúc đi xa, bước vào thời kỳ đổi mới, Ðảng ta đã đề ra những chủ trương, đường lối đúng đắn, từng bước đưa đất nước ta thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu để trở thành quốc gia có thu nhập trung bình; có đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, là bạn là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Với tất cả sự khiêm tốn của người cộng sản, như đồng chí cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thường nói, chúng ta có thể tự hào báo cáo với Bác rằng, chưa bao giờ đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

"Nhớ lời Di chúc theo chân Bác", học và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cùng với cả hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên các cơ quan Trung ương đã phát huy tinh thần yêu nước, chung sức, đồng lòng vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, có nhiều đóng góp cho công cuộc đổi mới, hội nhập, phát triển của đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Các ban, bộ, ngành, tổ chức đoàn thể ở Trung ương đã tích cực tham gia nghiên cứu, góp phần xây dựng và tổ chức thực hiện, cụ thể hóa đường lối đổi mới đúng đắn của Ðảng trong các lĩnh vực đời sống xã hội; đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, xây dựng bộ máy tổ chức các cơ quan trung ương trong sạch, vững mạnh; nêu cao tinh thần trách nhiệm, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; tích cực đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ.

Tại hội thảo hôm nay, tôi đề nghị các đồng chí đại biểu, các nhà khoa học tập trung phân tích, thảo luận những vấn đề chủ yếu sau đây:

Thứ nhất, cán bộ, đảng viên các cơ quan Trung ương tiếp tục thực hiện thật hiệu quả Chỉ thị 05 và Kết luận 01 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phát huy trách nhiệm nêu gương, thực hành chuẩn mực đạo đức cách mạng trong giai đoạn mới, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Ðảng và dân tộc; trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với nhân dân, thật sự là công bộc của nhân dân như lời dạy của Bác.

Thứ hai, cán bộ, đảng viên các cơ quan Trung ương đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng trong sạch, vững mạnh toàn diện, xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả; kiên trì, kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ; hăng hái tham gia trên mặt trận tư tưởng, lý luận, góp phần thiết thực vào công tác tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; khơi dậy niềm tự hào, tự cường, tự lực và tự tin của nhân dân vào đường lối đúng đắn, sáng suốt của Ðảng, vào mục tiêu và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Bác Hồ kính yêu và toàn thể dân tộc ta đã lựa chọn.

Thứ ba, cán bộ, đảng viên các cơ quan Trung ương kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong tham mưu và tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; phát huy tinh thần đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị; đẩy mạnh tham gia tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận, đặc biệt là tích cực góp phần vào việc tổng kết 40 năm đổi mới và tham gia góp ý, xây dựng các Văn kiện trình Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Ðảng.

Thưa các đồng chí,

Phát huy truyền thống "Ðoàn kết, Trí tuệ, Ðổi mới, Phát triển", với vai trò, nhiệm vụ hết sức quan trọng của lực lượng tham mưu chiến lược, Ðảng bộ Khối các cơ quan Trung ương và mỗi cơ quan Trung ương nhất định là những cơ quan, đơn vị nêu gương đi đầu trong thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân ta nỗ lực phấn đấu, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Ðại hội lần thứ XIII của Ðảng đã đề ra; tạo nền tảng cho những thành tựu phát triển to lớn hơn trong giai đoạn mới; mở ra một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc Việt Nam, sớm xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và ước vọng của toàn dân tộc.

Xin trân trọng cảm ơn các đồng chí.

-------------------------------------------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 15, tr. 611-612.

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 15, sđd, tr. 612.

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 15, tr.612.

(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 15, tr.617.

(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 15, tr.617.

(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 15, tr. 622.

(7) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 15, tr.613.

(8) Ðiếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Ðảng Lao động Việt Nam, do đồng chí Lê Duẩn - Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Ðảng đọc tại Lễ truy điệu Chủ tịch Hồ Chí Minh (ngày 9/9/1969).