Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thái Nguyên và Công ty TNHH STI Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn ứng dụng công nghệ về truy xuất nguồn gốc trong bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quảng bá, xúc tiến thương mại cho sản phẩm chè Thái Nguyên

Từ thực tiễn ấy, một hướng đi mới đã được mở ra: Ứng dụng công nghệ số để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quảng bá, xúc tiến thương mại cho chè Thái Nguyên. Đây không chỉ là một giải pháp mang tính kỹ thuật, mà còn là chiến lược phát triển lâu dài, giúp thương hiệu chè địa phương vững vàng hơn trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.

Không khó để nhận thấy, thương hiệu “Chè Thái Nguyên” từng nhiều lần bị lợi dụng trên thị trường. Những gói chè giả, kém chất lượng đội lốt sản phẩm chính gốc đã làm suy giảm lòng tin của người tiêu dùng và ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người trồng chè. Trong khi đó, các hình thức quảng bá vẫn chủ yếu dựa vào hội chợ, triển lãm, chưa khai thác mạnh kênh thương mại điện tử và công nghệ hiện đại.

Sản xuất chè tại Công ty TNHH TH Hải Đăng (phường Phan Đình Phùng) 

Để khắc phục, từ năm 2022, Dự án “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ chuyển đổi số trong bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quảng bá, xúc tiến thương mại cho sản phẩm chè Thái Nguyên” do Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Công ty TNHH STI Việt Nam chủ trì đã được triển khai. Sau 27 tháng, Dự án đã tạo dựng một hệ sinh thái công nghệ mới, biến “tách trà Thái” không chỉ là hương vị, mà còn là sản phẩm minh bạch, có thể kiểm chứng xuất xứ bằng vài thao tác trên điện thoại thông minh.

Điểm nổi bật của Dự án là ứng dụng Blockchain kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và bản đồ số. Nhờ đó, mỗi vùng trồng chè, mỗi cơ sở sản xuất đều được định vị như trên Google Map. Mỗi gói chè được gắn một tem chống giả sinh học tích hợp mã định danh điện tử. Khi quét mã, người mua có thể biết chính xác sản phẩm đến từ đâu, do hợp tác xã (HTX) hoặc doanh nghiệp nào sản xuất, thậm chí theo dõi toàn bộ quá trình từ trồng, chăm sóc, chế biến đến lưu thông.

Không chỉ dừng lại ở khâu xác thực, hệ thống còn lưu giữ dữ liệu vĩnh viễn trên nền tảng Blockchain. Điều này đồng nghĩa với việc mọi gian lận về nguồn gốc đều có thể bị phát hiện, trong khi thương hiệu chè Thái Nguyên lại được bảo vệ một cách bền vững. Song song với đó, việc đưa sản phẩm lên bản đồ số và các sàn thương mại điện tử đã giúp hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại trở nên minh bạch, hiện đại và hiệu quả hơn.

Tham gia Dự án, mỗi vùng trồng chè, mỗi cơ sở sản xuất đều được định vị như trên Google Map (Trong ảnh: Đồi chè của HTX Lan Hưng, xã Đại Phúc)

Đến nay, Dự án đã xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu tổng thể về chè Thái Nguyên, bao gồm sản lượng, vùng trồng, doanh nghiệp, HTX, sản phẩm, kênh phân phối và dữ liệu pháp lý liên quan đến bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý. Người tiêu dùng có thể truy cập qua website, ứng dụng di động, bản đồ số và cổng thông tin điện tử để tìm hiểu thông tin.

Đặc biệt, Dự án đã hình thành 5 mô hình điểm ứng dụng Blockchain kết hợp tem chống giả sinh học tại các HTX và doanh nghiệp tiêu biểu như HTX Lan Hưng (xã Đại Phúc), HTX Tâm Trà Thái (xã Tân Cương), HTX Tuyết Hương (xã Đồng Hỷ), HTX Nông nghiệp Liên Sơn (phường Quan Triều) và Công ty TNHH TH Hải Đăng (phường Phan Đình Phùng). Bên cạnh đó, 5 gian hàng chè Thái Nguyên trên các sàn thương mại điện tử trong nước và quốc tế cũng đã được mở, góp phần mở rộng kênh tiêu thụ và quảng bá sản phẩm.

Sản phẩm trà của HTX Tuyết Hương được dán tem chống giả sinh học và mã truy xuất điện tử

Bà Hoàng Thị Tân, Giám đốc HTX Tâm Trà Thái (xã Tân Cương), một trong những đơn vị thí điểm thực hiện Dự án chia sẻ: “Trước đây, khách hàng của chúng tôi thường hoài nghi về nguồn gốc sản phẩm. Từ khi áp dụng tem chống giả sinh học và mã truy xuất điện tử, người mua có thể tự kiểm chứng thông tin chỉ bằng một lần quét mã. Nhờ đó, doanh thu của HTX tăng khoảng 20% so với trước, đồng thời chúng tôi cũng dễ dàng tiếp cận các đối tác ngoài tỉnh hơn”. Tương tự, bà Trần Thị Tuyết, Giám đốc HTX Tuyết Hương đánh giá: “Điều khiến chúng tôi ấn tượng nhất không chỉ là công nghệ chống giả, mà còn là hệ thống dữ liệu số hóa toàn diện. HTX có thể quản lý nguyên liệu, quy trình sản xuất và phân phối minh bạch hơn, giảm chi phí vận hành. Về lâu dài, đây chính là cơ hội để chè Thái Nguyên khẳng định vị thế trên các thị trường khó tính.”

Không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho doanh nghiệp, Dự án còn tạo ra những giá trị xã hội rõ rệt. Người tiêu dùng được tiếp cận sản phẩm an toàn, minh bạch, niềm tin được củng cố. Các cơ quan quản lý có công cụ hữu hiệu để giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh chè. Hội Chè Thái Nguyên cũng có nền tảng quản lý hội viên và xúc tiến thương mại đồng bộ, hiện đại.

Quan trọng hơn, Dự án đã tạo ra động lực đổi mới cho cộng đồng người trồng chè. Việc áp dụng công nghệ số không còn là điều gì quá xa vời, mà trở thành giải pháp thiết thực để nâng cao giá trị nông sản, bảo vệ lợi ích người sản xuất và gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Sản phẩm trà của Công ty TNHH TH Hải Đăng (phường Phan Đình Phùng)

Những kết quả sau hơn 2 năm cho thấy, chuyển đổi số chính là "chìa khóa" để chè Thái Nguyên bước vào giai đoạn phát triển mới. Dù vậy, để mô hình này phát huy tối đa hiệu quả, cần tiếp tục đầu tư hạ tầng số, đào tạo nguồn nhân lực và đặc biệt là nâng cao nhận thức của người sản xuất về vai trò của công nghệ. Khi đó, không chỉ chè Thái Nguyên mà nhiều đặc sản nông nghiệp khác cũng có thể bước vào kỷ nguyên số, vươn ra thị trường toàn cầu một cách tự tin và bền vững.

Từ một sản phẩm gắn bó với đời sống người dân vùng trung du, miền núi, chè Thái Nguyên nay đã khoác lên mình diện mạo mới, minh bạch, hiện đại và hội nhập. Con đường số hóa không chỉ mở ra cơ hội kinh tế mà còn góp phần gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của một vùng đất. Với nền tảng công nghệ đã có, chè Thái Nguyên hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm chủ lực mang tầm quốc gia và vươn xa trên bản đồ chè thế giới.