Nghệ nhân Tống Thị Xuyến chia sẻ về các sản phẩm trà của HTX

Tiên phong làm chè sạch

Sinh ra và lớn lên trên vùng đất chè nổi tiếng bậc nhất của Thái Nguyên, chị Tống Thị Xuyến từ nhỏ đã gắn bó với những vạt chè xanh trải dài khắp triền đồi quê hương. Tình yêu với cây chè lớn dần theo năm tháng, trở thành động lực để chị không ngừng tìm tòi, đổi mới, đưa sản phẩm chè quê hương từng bước vươn xa.

Năm 2014, khi xóm Trung Thành 2 được UBND tỉnh công nhận là Làng nghề chè truyền thống, chị Xuyến được tín nhiệm giao trọng trách Trưởng Ban Quản lý làng nghề. Đây là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu hành trình dấn thân của chị trong việc dẫn dắt cộng đồng cùng phát triển kinh tế nông thôn, giữ gìn tinh hoa nghề cổ truyền.

Những năm trước đây, người dân Trung Thành 2 chủ yếu sản xuất chè theo phương thức truyền thống, bán buôn cho thương lái nên giá cả bấp bênh, dễ bị ép giá. Thực trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tràn lan cũng gây ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và sức khỏe của chính người làm chè. Trăn trở trước thực tế đó, chị Xuyến mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất, vận động người dân chuyển sang làm chè sạch, an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP.

“Muốn sản phẩm được thị trường đón nhận, phải bắt đầu từ tâm của người làm chè. Tôi đi học các lớp tập huấn, rồi về phân tích cho bà con thấy nếu dùng hóa chất nhiều, người đầu tiên bị ảnh hưởng chính là chúng ta, sau đó mới đến người tiêu dùng” - chị Xuyến chia sẻ.

Không chỉ nói suông, năm 2017, chị đứng ra thành lập Tổ sản xuất chè VietGAP, tập hợp những hộ dân tâm huyết cùng hướng đến mục tiêu xây dựng thương hiệu chè sạch. Chị trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật canh tác an toàn, vận động bà con chuyển sang sử dụng chế phẩm sinh học, phân hữu cơ để chăm sóc cây chè. Từ sự nỗ lực không ngừng, đến nay đã có 15 ha chè trong tổng số 30 ha chè kinh doanh của xóm Trung Thành 2 được chứng nhận VietGAP, 7 ha có mã số vùng trồng và 5 ha đang được chuyển đổi theo hướng hữu cơ.

Mỗi gói trà được làm cẩn thận tỉ mỉ theo quy trình nhất định

Lan tỏa giá trị cộng đồng

Không chỉ làm ra các sản phẩm chất lượng, chị Xuyến luôn tâm niệm sự phát triển bền vững chỉ có thể đạt được khi người dân cùng hưởng lợi. Vì vậy, năm 2020, chị thành lập Hợp tác xã (HTX) Chè an toàn Hoan Xuyến, giữ vai trò Giám đốc điều hành.

HTX không chỉ giúp bao tiêu sản phẩm chè cho bà con mà còn tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Nhà nước về chế biến, bảo quản, xúc tiến thương mại. Đến nay, gần 50% hộ làm chè trong xóm đã tham gia HTX, có thu nhập ổn định từ 10 triệu đồng trở lên mỗi tháng.

Không dừng lại ở đó, chị còn kết nối sản xuất theo chuỗi với các làng nghề chè khác trong xã như Trung Thành 1, Toàn Thắng, Liên Hồng 8… tạo thành vùng nguyên liệu ổn định, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm chè Vô Tranh trên thị trường.

Hiện nay, nhiều sản phẩm của HTX Hoan Xuyến đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao và 4 sao cấp tỉnh. Trong các hội chợ, lễ hội tôn vinh làng nghề, sản phẩm chè mang thương hiệu Hoan Xuyến luôn được người tiêu dùng đón nhận bởi chất lượng, mẫu mã đẹp và đặc biệt là được sản xuất bằng tâm huyết và đạo đức nghề nghiệp của những người làm nghề lâu năm.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, chị Tống Thị Xuyến còn ấp ủ khát vọng xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với cây chè. Chị tích cực vận động người dân trồng hoa, cây cảnh hai bên đường vào làng, cải tạo cảnh quan môi trường, xây dựng không gian thưởng trà, khu trưng bày sản phẩm để đón khách tham quan, trải nghiệm.

Những đồi chè xanh mướt uốn lượn theo triền đồi giờ đây không chỉ là “cần câu cơm” mà còn là tài nguyên du lịch quý giá, mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững cho người dân địa phương.

“Du khách không chỉ đến để mua chè, mà còn đến để hiểu về quy trình làm chè, nghe những câu chuyện về nghề, trải nghiệm hái chè, sao chè thủ công và thưởng thức hương vị chè giữa thiên nhiên trong lành” - chị Xuyến hào hứng cho biết.

Tình yêu với cây chè lớn dần theo năm tháng, trở thành động lực để chị Tống Thị Xuyến không ngừng tìm tòi, đổi mới, đưa sản phẩm chè quê hương từng bước vươn xa

Với những đóng góp bền bỉ trong suốt nhiều năm, cuối năm 2022, chị Tống Thị Xuyến được Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân làng nghề”.

Sự tận tụy, kiên trì và sáng tạo của chị Xuyến đã khẳng định vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế - xã hội. Từ một làng quê từng nghèo khó, nay Trung Thành 2 đang từng bước trở thành điểm sáng trong xây dựng làng nghề bền vững, gắn sản xuất nông nghiệp với bảo vệ môi trường và phát triển du lịch.

Trong làn gió chiều nhè nhẹ trên đồi chè, chị Xuyến lặng lẽ nhìn những búp chè non mơn mởn, đôi mắt ánh lên niềm vui. “Tôi mong các thế hệ trẻ sau này sẽ tiếp tục giữ nghề, nâng tầm thương hiệu chè quê hương, để chè không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là niềm tự hào của đồng bào nơi đây” - chị tâm sự.

Từ bàn tay cần cù, trái tim đầy nhiệt huyết và cái tâm trong sáng của người nghệ nhân, hành trình gìn giữ và lan tỏa tinh hoa trà Việt của chị Tống Thị Xuyến đang tiếp tục được viết tiếp đầy hy vọng và tự hào.