MC Kim Oanh và các vị khách mời

Kính chào quý vị khán giả đang theo dõi chương trình tọa đàm trực tuyến của Trung tâm Thông tin - Cổng TTĐT tỉnh Thái Nguyên!

Thưa quý vị! Những năm gần đây, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha… xuất hiện ngày càng phổ biến, len lỏi trong giới trẻ với nhiều hình thức ngụy trang tinh vi và được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội. Trước thực trạng đó, việc Quốc hội ban hành Nghị quyết số 173 thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại khí, chất gây nghiện từ năm 2025 đã tạo ra hành lang pháp lý quan trọng để các lực lượng chức năng hành động mạnh mẽ hơn.

Tại Thái Nguyên, sau gần 11 tháng triển khai Nghị quyết số 173, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá thế hệ mới, đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận song cũng đối mặt không ít khó khăn, thách thức. Đây là nội dung được bàn luận trong Chương trình Tọa đàm trực tuyến hôm nay với chủ đề: Tăng cường thực thi Nghị quyết 173 - Vì cuộc sống lành mạnh, không khói thuốc.

Chương trình có sự tham gia của hai vị khách mời, xin trân trọng giới thiệu: Ông Nguyễn Hữu Lợi, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Thái Nguyên và bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh, Trưởng phòng khám Đa khoa, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.

Xin cảm ơn hai vị khách mời đã tham dự chương trình. Trước khi bắt đầu trao đổi, kính mời quý vị cùng theo dõi một video clip ngắn sau đây.

MC Kim Oanh: Thưa bác sĩ Thịnh, trước sự bùng phát của thuốc lá điện tử trong giới trẻ, Nghị quyết số 173 của Quốc hội có ý nghĩa như thế nào đối với công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng? Từ góc độ chuyên môn, ông đánh giá tác động tích cực của Nghị quyết này đối với mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng ra sao?

Bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh: Nghị quyết số 173 là văn bản rất quan trọng, giúp kiểm soát sự bùng phát của thuốc lá điện tử, đặc biệt trong giới trẻ. Từ góc độ y khoa, thuốc lá điện tử chứa hàm lượng nicotine cao hơn thuốc lá truyền thống là chất gây nghiện mạnh và rất độc hại, làm cho người hút thuốc nhanh chóng bị nghiện dù chỉ sau vài lần hút.

Nicotine có thể vào não bộ từ 7 đến 10 giây sau khi hút thuốc lá điện tử, làm tăng lượng dopamine trong não là chất gây cảm giác hạnh phúc và sảng khoái.

Việc sử dụng nicotine lâu dài: Ảnh hưởng đến hệ thần kinh não bộ, giảm trí nhớ, tập trung chú ý và học tập. Bộ não bộ của con người phát triển từ khi sinh ra cho đến khi 25 tuổi, thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử dễ dàng bị nghiện nicotine hơn, ảnh hưởng tới sức khỏe cũng xảy ra sớm hơn và trầm trọng hơn.

Nicotine sẽ ảnh hưởng đến hệ hô hấp viêm phổi cấp tính, suy hô hấp, mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính sau này. Với tim mạch nicotine làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp, xơ vưa động mạch, nhồi máu cơ tim và suy tim. Về ảnh hưởng đến giống nòi, gây khuyết tật về hành vi thần kinh và vô sinh cho những đứa trẻ sinh ra sau này.

Sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên có thể làm tăng nguy cơ nghiện các chất gây nghiện khác (như ma túy); làm tăng khả năng hút thuốc lá truyền thống trong tương lai; có thể gây ung thư phổi, vùng đầu mặt cổ, tiêu hóa; cũng như có tác hại là gây chấn thương vùng đầu mặt cổ do thiết bị cháy nổ.

Vì vậy, Nghị quyết số 173 giúp ngăn ngừa nguy cơ hình thành một thế hệ nghiện nicotine mới và góp phần giảm tỷ lệ nghiện thuốc lá trong cộng đồng.

Bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh, Trưởng phòng khám Đa khoa, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh

MC Kim Oanh: Còn ở góc độ QLTT, ông Nguyễn Hữu Lợi đánh giá Nghị quyết số 173 có vai trò như thế nào trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, kinh doanh trái phép thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng?

Ông Nguyễn Hữu Lợi: Như chúng ta đã biết, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 173 trong đó có nội dung cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, chứa chấp, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ tháng 1 năm 2025.

Nội dung này ngoài mục đích nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tác hại do các sản phẩm này gây ra còn có vai trò quan trọng đối với các cơ quan thực thi pháp luật liên quan, góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội. Từ tháng 1 năm 2025 các sản phẩm này được quy định là hàng cấm, thay vì như trước đây chỉ bị xử phạt về các hành vi hàng hóa nhập lậu hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự về hàng cấm.

Ông Nguyễn Hữu Lợi, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Thái Nguyên

MC Kim Oanh: Sau 11 tháng triển khai Nghị quyết số 173, ngành Y tế ghi nhận những kết quả nào trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá trên địa bàn tỉnh thưa bác sĩ Thịnh?

Bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh: Sau gần 11 tháng triển khai, nhận thức của người dân, phụ huynh và học sinh tăng lên rõ rệt; số vụ quảng cáo, kinh doanh thuốc lá điện tử bị xử lý tăng; mô hình “nơi làm việc không khói thuốc, trường học không khói thuốc” được nhân rộng; tư vấn cai nghiện thuốc lá y tế cơ sở được tổ chức thường xuyên hơn. Nói chung, Nghị quyết số 173 đã tạo chuyển biến tích cực trong quản lý và nhận thức xã hội.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh điều tra, đánh giá tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành

MC Kim Oanh: Thưa ông Nguyễn Hữu Lợi, từ thực tiễn kiểm tra, ông đánh giá tình trạng kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nhập lậu và không rõ nguồn gốc tại Thái Nguyên hiện nay? Các hành vi vi phạm thường xuất hiện dưới hình thức tinh vi nào?

Ông Nguyễn Hữu Lợi: Qua thực tiễn kiểm tra cho thấy, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên các ngành chức năng chưa phát hiện các tổ chức, cá nhân sản xuất thuốc lá thế hệ mới như: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trên địa bàn, chủ yếu là các hoạt động kinh doanh các mặt hàng thuốc lá điện tử. Các đối tượng thường sử dụng mạng xã hội như Zalo, Facebook để chào bán thuốc lá điện tử.

Trong 2 năm (2024 và 2025), QLTT đã phát hiện và xử lý 09 vụ việc liên quan đến thuốc lá, các hành vi chủ yếu là kinh doanh hàng hóa nhập lậu và hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ. Các đối tượng lợi dụng người sử dụng là thanh thiếu niên - đối tượng dễ bị lôi kéo, lệ thuộc và thuốc lá điện tử, vì lợi nhuận nên bất chấp thủ đoạn cũng như bất chấp pháp luật để kinh doanh.

Lực lượng quản lý thị trường kiểm tra, phát hiện 40 chiếc máy đốt tinh dầu (thuốc lá nung nóng hoặc thuốc lá thế hệ mới) nhập lậu

MC Kim Oanh: Việc tuyên truyền nâng cao nhận thức là nội dung trọng tâm của Nghị quyết số 173. Ngành Y tế đã triển khai những hoạt động gì trong thời gian qua trong công tác tuyên truyền thưa bác sĩ? Và khi tiếp cận nhóm thanh thiếu niên và người lao động - những đối tượng có nguy cơ cao sử dụng thuốc lá điện tử, ngành gặp những khó khăn gì không?

Bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh: Trong thời gian qua, ngành Y tế đã đẩy mạnh truyền thông tại trường học, các xã phường, khu công nghiệp; tập huấn cho giáo viên và đoàn thể, công an, cộng tác viên phòng chống tác hại thuốc lá tại các đơn vị trên địa bàn tỉnh…; xây dựng clip, pano tuyên truyền đã đạt được kết quả nhất định theo kế hoạch. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vẫn gặp khó khăn là nhiều người, nhất là thanh thiếu niên chưa hiểu đúng bản chất độc hại của thuốc lá điện tử vẫn nghĩ thuốc lá điện tử “ít độc”. Bên cạnh đó, quảng cáo mua bán trên mạng xã hội quá dễ dàng, còn người lao động làm việc theo ca nên khó tiếp cận đầy đủ…

Công tác tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá được đẩy mạnh, nhất là trong đối tượng học sinh

MC Kim Oanh: Trong quá trình kiểm tra, xử lý các cơ sở kinh doanh và hành vi vận chuyển, giao dịch thuốc lá điện tử, lực lượng QLTT gặp những khó khăn nào thưa ông Nguyễn Hữu Lợi? Theo ông, cần tháo gỡ điểm gì để nâng cao hiệu quả thực thi?

Ông Nguyễn Hữu Lợi: Qua công tác quản lý địa bàn và kiểm tra trong thời gian vừa qua, chúng tôi cũng đã nhận thấy có một số những khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý cũng như là kiểm tra xử lý đối với cái mặt hàng thuốc lá điện tử.

Các đối tượng kinh doanh thường sử dụng cái các mạng xã hội như Zalo, Facebook không bày bán công khai nên công tác thu thập thông tin, xác minh địa chỉ của đối tượng kinh doanh thuốc lá điện tử gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, đối tượng sử dụng chủ yếu là thanh thiếu niên, là đối tượng rất dễ bị lôi cuốn và lệ thuộc vào sản phẩm thuốc lá điện tử.

Sau gần 1 năm triển khai Nghị quyết số 173 công tác phòng chống tác hại thuốc lá đã có những chuyển biến rất rõ rệt trong việc xử lý các cơ sở kinh doanh cũng như người sử dụng đối sản phẩm thuốc lá điện tử. Bên cạnh đó, để nghị quyết triển khai có hiệu quả, thuận lợi hơn cho các cơ quan thực thi pháp luật thì tôi cũng có một số cái đề xuất liên quan đến việc để đảm bảo thực thi như: Đề nghị các trường học, đoàn thanh niên tăng cường công tác tuyên truyền về tác hại thuốc lá điện tử, các quy định cấm về cái thuốc lá điện tử để cho người dân, người sử dụng hiểu được không sử dụng thuốc lá điện tử; đề nghị các cơ quan có thẩm quyền sớm ban hành và bổ sung quy định, chế tài xử lý đủ mạnh đối với các hành vi sản xuất, kinh doanh thuốc lá điện tử để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Công an phường Gia Sàng xử phạt 3 trường hợp vi phạm về buôn bán thuốc lá nhập lậu

MC Kim Oanh: Một trong những thách thức lớn là nguồn lực cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá còn hạn chế. Bác sĩ Thịnh có thể chia sẻ rõ hơn về thực trạng này? Ngành Y tế đã có những giải pháp gì để khắc phục tình trạng này nhằm duy trì hiệu quả hoạt động?

Bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh: Nguồn lực cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá hiện còn gặp khó khăn về nhân lực. Ngành y tế đã có giải pháp bằng cách phát triển nguồn lực cộng tác viên phòng chống tác hại thuốc lá tại các cơ quan, đơn vị, sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh để tăng cường hoạt động tuyên truyền tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá truyền thống; tư vấn cho những người cai nghiện, cho họ thấy tác hại của thuốc lá, có động lực để bỏ thói quen xấu, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân và những người xung quanh. Ngoài ra, chúng tôi cũng phối hợp với các chương trình y tế khác để lồng ghép tuyên truyền tác hại của thuốc lá trong các buổi tuyên truyền của cộng đồng; tăng cường phối hợp liên ngành để duy trì bảo đảm hoạt động tuyên truyền được thường xuyên hơn.

Bác sĩ Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên thăm khám cho bệnh nhân hút thuốc lá

MC Kim Oanh: Thưa ông Nguyễn Hữu Lợi, trong bối cảnh Nghị quyết số 173 yêu cầu cấm tuyệt đối tất cả hoạt động liên quan đến thuốc lá điện tử từ sản xuất đến sử dụng, lực lượng QLTT sẽ triển khai những biện pháp gì để đảm bảo thực thi nghiêm túc và triệt để quy định này?

Ông Nguyễn Hữu Lợi: Để thực hiện nghiêm, hiệu quả Nghị quyết số 173, trong thời gian tới, Chi cục QLTT tỉnh Thái Nguyên tiếp tục chỉ đạo các đội QLTT tăng cường công tác quản lý địa bàn, giám sát chặt chẽ địa bàn, tăng cường hoạt động rà soát trên các trang mạng xã hội để nhằm kịp thời phát hiện hoạt động rao bán, chào bán hoặc giao dịch đối với các sản phẩm thuốc lá điện tử; kịp thời xử lý cũng như phối hợp với các ngành chức năng để xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật nhằm tạo môi trường, thị trường an toàn và văn minh.

Thuốc lá điện tử được bán trá hình dưới nhiều hình thức

Lực lượng quản lý thị trường giám sát tiêu hủy tang vật vi phạm là thuốc lá thế hệ mới

MC Kim Oanh: Để tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 173, ngành Y tế có những kế hoạch, định hướng hay giải pháp trọng tâm nào trong thời gian tới, đặc biệt là bảo vệ nhóm người trẻ trước các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, thưa bác sĩ Thịnh?

Bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh: Thời gian tới, ngành Y tế tập trung mạnh vào nhóm học sinh, sinh viên; tăng cường công tác tuyên truyền, tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá truyền thống. Phối hợp với các cơ quan chức năng để thực thi những quy định của luật phòng chống tác hại của thuốc lá chặt chẽ hơn, cụ thể tăng cường giám sát, kiểm tra, xử phạt nghiêm việc quảng cáo và buôn bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá truyền thống trái qui định một cách thường xuyên. Nhân rộng mô hình phòng tư vấn cai nghiện thuốc lá tại cộng đồng. Đẩy mạnh truyền thông lồng ghép với các chương trình y tế khác tại cộng đồng bằng các hình thức phù hợp với giới trẻ.  Mục tiêu là tạo môi trường an toàn, giảm nguy cơ nghiện nicotine trong thế hệ trẻ.

MC Kim Oanh: Thưa quý vị và các bạn, qua ý kiến trao đổi từ hai vị khách mời có thể thấy rằng công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá thế hệ mới là một hành trình dài, đòi hỏi sự quyết liệt, đồng bộ và bền bỉ của cả hệ thống chính trị, các lực lượng chức năng và từng người dân.

Thái Nguyên đã đạt nhiều kết quả tích cực sau 11 tháng triển khai Nghị quyết số 173. Tuy nhiên, phía trước vẫn còn không ít thách thức. Nếu kết hợp chặt chẽ giữa tuyên truyền, giáo dục, kiểm tra, xử lý, cùng sự đồng hành của gia đình và xã hội, mục tiêu xây dựng môi trường sống không khói thuốc sẽ có thể đạt được.

Xin trân trọng cảm ơn hai vị khách mời đã chia sẻ những thông tin hữu ích. Cảm ơn quý khán giả đã theo dõi chương trình tọa đàm trực tuyến ngày hôm nay.

Xin kính chào và hẹn gặp lại trong các chương trình tiếp theo!