Tại tọa đàm "Khởi nghiệp từ nông nghiệp công nghệ cao - Cơ hội và thách thức" do T.Ư Đoàn tổ chức mới đây, anh Cảnh Chí Quân, Phó trưởng ban Công tác thanh thiếu nhi T.Ư Đoàn, cho biết nông nghiệp là trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế quốc dân, đồng thời là lĩnh vực ngày càng được nhiều thanh niên, trong đó có thanh niên nông thôn, lựa chọn để bắt đầu hành trình khởi nghiệp, lập nghiệp.

Dưới tác động của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp số, nông nghiệp xanh và nông nghiệp tuần hoàn đang mở ra nhiều cơ hội mới cho thanh niên. Thời gian qua, T.Ư Đoàn đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ và đồng hành với đoàn viên, thanh niên: nhiều bạn trẻ đã được tiếp cận kiến thức, kỹ năng khởi nghiệp hiện đại; được hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, kết nối với doanh nghiệp, chuyên gia, cố vấn khởi nghiệp; được hướng dẫn ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số vào sản xuất - kinh doanh...

"Công nghệ đã và đang hiện diện trong từng khâu của quá trình sản xuất nông nghiệp, từ canh tác, thu hoạch đến bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, qua đó tạo điều kiện để thanh niên khởi nghiệp bằng tri thức, tư duy đổi mới và khát vọng làm giàu chính đáng", anh Quân nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo anh Quân, đi cùng với cơ hội, khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao cũng đặt ra không ít thách thức.

Muốn làm nông nghiệp công nghệ cao phải vượt qua điểm nghẽn

Chỉ ra những rào cản đang cản trở thanh niên khởi nghiệp từ nông nghiệp công nghệ cao, ông Đặng Quý Nhân, Phó trưởng phòng Quản lý chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và du lịch nông thôn, Văn phòng Điều phối nông thôn mới T.Ư (Bộ NN-MT), cho rằng điểm nghẽn lớn nhất hiện nay chính là nguồn vốn và khả năng tiếp cận vốn.

"Thanh niên có niềm tin, có tri thức, ý tưởng, nhưng cái khó nhất vẫn là vốn. Nông nghiệp công nghệ cao đòi hỏi đầu tư dây chuyền sản xuất, chế biến, con số không hề nhỏ. Trong khi đó, nhiều bạn trẻ không có tài sản thế chấp, không có đất đai, rất khó để thuyết phục ngân hàng cho vay", ông Nhân phân tích.

Chuyên gia Đặng Quý Nhân chia sẻ kinh nghiệm giúp thanh niên khởi nghiệp

Bên cạnh vấn đề vốn, ông Nhân cho rằng quỹ đất sản xuất, khả năng tham gia vào chuỗi liên kết, tư duy quản trị và chính sách hỗ trợ cũng là những điểm nghẽn quan trọng.

Từ thực tiễn đó, ông Nhân nhấn mạnh vai trò của liên kết và hợp tác trong khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao. "Không ai ngoài các bạn hiểu rõ tiềm năng của chính quê hương mình. Muốn đi xa, các bạn không thể đi một mình mà phải liên kết theo chuỗi, cùng nhau chia sẻ nguồn lực, giảm thiểu rủi ro", ông Nhân nói.

Ông Giang Trung Khoa, Trưởng ban Công tác chính trị và công tác sinh viên, Học viện Nông nghiệp VN, cho rằng nhiều bạn trẻ còn thiếu tư duy thị trường khi khởi nghiệp. "Trước khi làm, cần trả lời được những câu hỏi rất căn bản: làm gì, bán cho ai, bán như thế nào, tiếp cận khách hàng ra sao? Không thể chỉ nghĩ rằng sản phẩm của mình tốt thì khách hàng sẽ tự tìm đến", ông Khoa thẳng thắn.

Theo ông Khoa, nhiều bạn trẻ băn khoăn vì sao sản phẩm được đánh giá cao nhưng vẫn khó tiêu thụ. Nguyên nhân nằm ở việc chưa xác định đúng thị trường mục tiêu, phân khúc khách hàng và chưa xây dựng được chiến lược tiếp cận phù hợp. "Không thể nói hàng mình tốt, khách hàng tự tìm đến. Nếu chúng ta không cho khách hàng biết mình là ai, sản phẩm của mình có gì khác biệt thì rất khó bán", ông Khoa nói.

Từ kinh nghiệm thực tiễn, ông Khoa đưa ra lời khuyên cho các bạn trẻ, kiến thức và kỹ năng quản trị là yếu tố then chốt quyết định sự thành bại của quá trình khởi nghiệp. "Có thể làm ra sản phẩm tốt, nhưng nếu quản trị không tốt thì vẫn có nguy cơ phá sản", ông Khoa nhấn mạnh.

Thanh niên đặt câu hỏi cho các chuyên gia tại buổi tọa đàm

Trả lời câu hỏi thanh niên nên bắt đầu từ đâu để hạn chế rủi ro, ông Khoa khuyến nghị người trẻ cần khởi nghiệp từ những bước đi phù hợp, dựa trên việc phân tích kỹ thị trường, khách hàng và thế mạnh của bản thân cũng như địa phương. "Chúng ta nên bắt đầu từ những mô hình nhỏ, thử nghiệm trước, đánh giá thường xuyên và điều chỉnh kịp thời trước khi mở rộng quy mô; đừng đầu tư ồ ạt ngay từ đầu, bởi chỉ cần phán đoán sai là có thể thất bại", ông Khoa cảnh báo.

Cùng quan điểm, ông Đặng Quý Nhân cho rằng khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao không nhất thiết phải bắt đầu từ những ý tưởng lớn, hoành tráng. "Chỉ cần một ý tưởng sáng tạo, từ những thứ rất bình dị của quê hương, cũng có thể tạo ra sản phẩm giá trị cao, thậm chí trở thành sản phẩm OCOP 5 sao", ông Nhân gợi mở.

Đi chậm để thành công

Chia sẻ câu chuyện khởi nghiệp thành công, anh Hoàng Ngọc Vũ, Phó giám đốc Công ty TNHH đo đạc bản đồ Bảo Châu, chi nhánh Lạng Sơn, chủ Vườn ươm Đất Phật - ươm giống bảo tồn và phát triển cây hoàng đàn tuyết tỉnh Lạng Sơn, cho rằng thất bại là điều khó tránh khỏi đối với người mới khởi nghiệp, nhưng có thể giảm thiểu nếu đầu tư nghiêm túc vào tri thức.

"Trước khi đầu tư tiền bạc, chúng ta cần đầu tư công sức để chinh phục tri thức, có kiến thức vững chắc để giảm thiểu rủi ro trong quá trình khởi nghiệp. Kiến thức và trí tuệ là cốt lõi. Khởi nghiệp nông nghiệp không phải là việc làm "một sớm một chiều", mà là quá trình đi từ quy mô nhỏ đến lớn, phù hợp với nguồn lực và năng lực quản trị của bản thân", anh Vũ nói.

Câu chuyện của chị Trần Thị Kim Lĩnh, nhà sáng lập thương hiệu Bảo Long Bình Thuận, Phó chủ nhiệm Mạng lưới Lương Định Của toàn quốc, cũng là minh chứng rõ nét cho tinh thần "đi chậm nhưng chắc". Bắt đầu khởi nghiệp từ năm 2009, khi còn là sinh viên năm thứ 2, chị đã trải qua hơn 10 năm mày mò, nghiên cứu, có thời điểm thua lỗ, âm vốn, trước khi xây dựng thành công thương hiệu chuyên về các sản phẩm chế biến từ thanh long.

"Nếu có lời khuyên, mình khuyên các bạn đi đúng hướng, có sự kiên trì. Các bạn hãy đi từ quy mô nhỏ, tận dụng lợi thế bản địa và từng bước đưa sản phẩm ra thị trường một cách hiệu quả nhất", chị Lĩnh nói.