Điều tra viên tiến hành thu thập thông tin tại một hộ gia đình ở thị trấn Sông Cầu, huyện Đồng Hỷ

Phóng viên: Cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 có ý nghĩa như thế nào và việc triển khai trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên được tiến hành ra sao, thưa bà?

Bà Bạch Thị Tình: Cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 được thực hiện nhằm đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021 - 2025; xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2026 - 2030; giám sát thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; cung cấp số liệu về quy mô dân số đến cấp huyện 5 năm sau Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 làm cơ sở rà soát, hiệu chỉnh số liệu dân số hàng năm, giai đoạn 2020 - 2024. Cuộc điều tra còn có ý nghĩa giúp cập nhật kho dữ liệu dân số và nhà ở do Tổng cục Thống kê quản lý phục vụ nghiên cứu, phân tích và dự báo quá trình phát triển dân số và nhà ở giữa hai kỳ tổng điều tra trên phạm vi cả nước và từng địa phương; đáp ứng yêu cầu so sánh quốc tế.

Đối với tỉnh Thái Nguyên, cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 được các cấp chính quyền tỉnh rất quan tâm chỉ đạo. UBND tỉnh đã giao Cục Thống kê tỉnh chủ trì phối với các sở, ban, ngành, địa phương, đơn vị liên quan thực hiện phương án điều tra; đồng thời ban hành Quyết định thành lập tổ công tác chỉ đạo thực hiện cuộc điều tra. Ngay sau đó, Cục Thống kê đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện một cách đồng bộ, hiệu quả. 9/9 UBND huyện, thành phố của tỉnh đã chỉ đạo Chi cục Thống kê, Trung tâm Văn hóa - Truyền thông và UBND các xã/phường/thị trấn phối hợp triển khai thực hiện phương án điều tra, công tác tuyên truyền và phối hợp trong công tác kiểm tra giám sát.

Ngay từ ngày 1/4/2024, công tác triển khai điều tra đã được triển khai đồng loạt trên địa bàn 9/9 huyện, thành phố của tỉnh theo đúng phương án. Công tác kiểm tra giám sát của các cấp đồng bộ triển khai ngay từ ngày đầu, luôn đồng hành, cùng với điều tra viên, theo dõi nắm bắt các khó khăn vướng mắc để hỗ trợ giải đáp kịp thời, nhằm nâng cao chất lượng thông tin thu thập và thực hiện đúng quy trình điều tra.

Kiểm tra công tác điều tra tại phường Đồng Quang, TP. Thái Nguyên

Phóng viên: Quá trình triển khai thực hiện việc điều tra có khó khăn, thuận lợi gì so với các địa phương trong cả nước, thưa bà?

Bà Bạch Thị Tình: Về thuận lợi, cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ tại tỉnh Thái Nguyên nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của UBND các cấp; sự phối hợp chặt chẽ của các ngành có liên quan; tinh thần trách nhiệm cao của các điều tra viên, giám sát viên và tổ công tác cấp tỉnh; sự phối hợp nhiệt tình của các trưởng xóm, tổ trưởng dân phố và sự đồng thuận của các hộ được chọn mẫu điều tra. Công tác tuyên truyền được thực hiện tốt, nhất là trong ngày đầu ra quân, nên người dân đã tích cực phối hợp cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời. Công nghệ thông tin đã được ứng dụng để phục vụ tốt việc điều tra.

Tuy nhiên, do Thái Nguyên là tỉnh đông dân cư, có nhiều khu công nghiệp, trường học, dân số biến động nhiều, đặc biệt là đối với các địa bàn có nhiều nhà trọ công nhân, sinh viên… nên khó khăn trong việc tiếp cận đối tượng điều tra. Một số địa bàn ở vùng cao, khoảng cách di chuyển đến các hộ xa, đường xá đi lại khó khăn, những ngày mưa lầy lội cũng gây khó khăn cho điều tra viên. Do yêu cầu của cuộc điều tra, điều tra viên phải trực tiếp gặp chủ hộ hoặc người nắm rõ thông tin để phỏng vấn và ghi phiếu điều tra, nhưng do đặc thù công việc nên nhiều hộ không có mặt ở nhà, điều tra viên phải đi lại nhiều lần mới gặp chủ hộ hoặc phải đi làm ngoài giờ, buổi tối.

Lãnh đạo Cục Thống kê cùng các điều tra viên thực hiện công tác điều tra tại một hộ gia đình tại xã Hợp Thành, huyện Phú Lương 

Phóng viên: Vậy Cục Thống kê với vai trò là cơ quan Thường trực của Tổ công tác giúp UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện cuộc điều tra đã chỉ đạo tổ chức thu thập thông tin ở những địa bàn này như thế nào và đâu là những vấn đề được rút ra qua cuộc điều tra?

Bà Bạch Thị Tình: Cục Thống kê tỉnh đã ban hành các văn bản để phối hợp với các đơn vị truyền thông trên địa bàn và UBND các huyện, thành phố để chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn triển khai thực hiện tốt công tác tuyên truyền để Nhân dân ở những địa bàn này hiểu được mục đích, ý nghĩa của cuộc điều tra, từ đó dành thời gian và phối hợp tốt với các điều tra viên về cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác. Đối với các địa bàn vùng sâu, vùng xa, Cục đã hướng dẫn thực hiện việc tuyển chọn điều tra viên là người địa phương, thông thạo địa bàn, không phải di chuyển xa, hiểu được phong tục, tập quán địa phương nên dễ tiếp cận đối tượng điều tra. Đối với các địa bàn thuộc các thành phố, khu công nghiệp, Cục đã chỉ đạo các điều tra viên thực hiện thu thập thông tin cả trong và ngoài giờ hành chính để gặp và phỏng vấn trực tiếp chủ hộ và người cung cấp thông tin theo quy định.

Để có được thành công của cuộc điều tra, cần có các yếu tố đó là: Sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của UBND các cấp, công tác phối hợp tốt giữa các sở, ngành có liên quan và sự đồng thuận của người dân. Việc bám sát và triển khai các văn bản chỉ đạo của Trung ương; ban hành kế hoạch triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh và lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện theo kế hoạch đã đề ra. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền để mọi người dân nắm bắt được mục đích, ý nghĩa của các cuộc điều tra, Tổng điều tra thống kê. Tuyển chọn những điều tra viên có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình, người am hiểu địa bàn điều tra; đồng thời đã tham gia và có kinh nghiệm thực hiện các cuộc điều tra thống kê, Tổng điều tra thống kê.

Phóng viên: Đến thời điểm hiện tại, công tác điều tra đã hoàn tất, từ kết quả của cuộc điều tra, Cục Thống kê có kế hoạch tham mưu cho UBND tỉnh những nội dung gì để hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội?

Bà Bạch Thị Tình: Đến hết ngày 28/4/2024, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã thực hiện điều tra được 15.660 phiếu, đạt 100% kế hoạch, hoàn thành trước 2 ngày so với yêu cầu đề ra. Không những thế, Cục Thống kê còn chỉ đạo rà soát kỹ lưỡng để đảm bảo chất lượng thông tin trong các phiếu. Theo kế hoạch, kết quả điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 được Tổng cục Thống kê chuẩn bị và công bố vào tháng 12/2024, trên cơ sở dữ liệu của Trung ương thông báo theo cấp tỉnh, Cục Thống kê tham mưu UBND tỉnh xây dựng báo cáo kết quả sơ bộ điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024; cung cấp số liệu về quy mô dân số đến cấp huyện, phục vụ đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025; đồng thời, phục vụ rà soát, hiệu chỉnh số liệu dân số giai đoạn 2020 - 2024 sau 5 năm Tổng điều tra dân số và nhà ở (1/4/2019) theo chỉ đạo của Tổng cục Thống kê. Đây cũng là cơ sở để tỉnh Thái Nguyên và các địa phương trong cả nước lập Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2026 - 2030. Đồng thời, trên cơ sở chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, Cục Thống kê tiếp tục tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố phối hợp với Cục Thống kê chỉ đạo tổ chức thực hiện thành công các cuộc điều tra, Tổng điều tra thống kê trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.