Người dân làng nghề chăm sóc hoa lan 

Nằm cách trung tâm huyện Đồng Hỷ hơn 10 km, nhưng chỉ cần đi đến trung tâm huyện Đồng Hỷ và hỏi tới làng nghề hoa lan Trung Thần thì sẽ được người dân chỉ rõ tường tận. Mặc dù đến năm 2022, làng nghề hoa lan Trung Thần mới được thành lập, nhưng nghề trồng lan ở Trung Thần thì đã có từ gần 40 năm nay. Ông Trương Văn Tuấn, Trưởng xóm Trung Thần đưa chúng tôi rảo bước đi bộ để thăm làng nghề. Đứng giữa ngã ba của làng, ông Tuấn chỉ về những khoảng xanh, chính là những mái dàn mà người dân dùng để chăm sóc những dàn lan và vui mừng chia sẻ: Xóm có 181 hộ dân thì có tới 110 hộ dân trồng lan, nhà ít cũng có vài chục giỏ, nhà nhiều lên tới hàng trăm, hàng nghìn giỏ lan. Xóm tôi từ một xóm nghèo, bà con ngoài làm nông chỉ biết lên rừng hái măng, kiếm củi thì nay đã có nhiều hộ làm giàu từ nghề trồng lan.

Chăm sóc lan cần quan tâm đặc biệt đến ánh sáng và độ ẩm 

Được biết, trước đây người dân ở Trung Thần hay đi rừng kiếm củi, rồi thấy lan rừng đẹp, lại tỏa hương thơm ngát, nên mang về nhà để chăm sóc làm đẹp không gian, cảnh quan gia đình, xóm làng. Một số người dân nơi khác đến chơi, thấy lan đẹp nên hỏi mua, từ đó bà con nhận thấy giá trị kinh tế của cây lan rừng nên bảo nhau tìm tòi, học hỏi kỹ thuật trồng, nhân giống và bảo tồn các giống lan rừng, đặc biệt là các giống quý. Anh Trương Văn Quang, người dân xóm Trung Thần cho biết: Lan là loài sống phụ sinh, lấy giá thể là trụ đỡ và giữ ẩm cho bộ rễ, không tốn đất canh tác nhưng đây cũng là loài cây đòi hỏi sự chăm sóc rất cẩn thận, khéo léo và tỉ mỉ, đặc biệt là 2 yếu tố về ánh sáng và độ ẩm. Gia đình tôi cũng đã đầu tư làm các giàn khung để chăm sóc lan, ngoài các giỏ lan thì chúng tôi cũng ghép những giò lan trên các thân nghiến mục tạo thành những tác phẩm rất đẹp, được khách hàng rất yêu thích. Giá của những giò lan lớn có thể lên tới hàng chục triệu đồng.

 Sắc lan rừng 

Người dân địa phương cũng cho biết, thời điểm đẹp nhất để ngắm lan rừng là vào mùa hè từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm. Đây cũng là thời điểm nhiều du khách tấp nập ghé thăm làng nghề hoa Lan Trung Thần để được chiêm ngưỡng những nhánh lan rừng đua nhau khoe sắc. Hoa Lan ở Trung Thần có nhiều chủng loại, từ Chồn, Quế Thủy Tiên, Sơn Thủy Tiên, Hài… Giống lan rừng vốn đầy sức sống trong môi trường tự nhiên, qua bàn tay chăm sóc đầy khéo léo, tỉ mỉ của người dân làng nghề đã cho nhân giống ra nhiều sản phẩm độc đáo, đẹp mắt. Giá của mỗi giò hoa lan tùy thuộc vào chủng loại và hình dáng, dao động từ vài trăm nghìn đến đến cả chục triệu đồng, thậm chí cao hơn. Hiện nay nghề trồng hoa lan ở Trung Thần tạo việc làm cho hơn 300 lao động địa phương với thu nhập từ 5- 6 triệu đồng/người/tháng; xóm Trung Thần hiện nay không còn hộ nghèo, cận nghèo, trong đó có hộ dân đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu từ cây lan.

Người dân khéo léo ghép những nhánh lan rừng tạo thành những tác phẩm nghệ thuật 

Để phát triển nghề trồng lan ở xóm Trung Thần, xã Hóa Trung đang tích cực phối hợp với các đơn vị chuyên môn phối hợp nâng cao kiến thức về chăm sóc và nhân giống lan cho bà con làng nghề, đồng thời cũng tích cực triển khai các chương trình, dự án về bảo tốn giống lan quý. Anh Trương Văn Tuấn, Trưởng xóm Trung Thần bày tỏ trăn trở: Chúng tôi hiện còn đang gặp khó khăn, nhất là việc quảng bá thương hiệu. Hiện nay hầu hết khách hàng của chúng tôi đều biết đến do được người thân, bạn bè giới thiệu, chúng tôi chưa có 1 kênh thương mại điện tử chính thức nào để khách hàng biết đến sản phẩm của làng nghề nhiều hơn. Bởi vậy, trong thời gian tới chúng tôi rất mong muốn được hỗ trợ và tập huấn để người dân của làng nghề có thể quảng bá thương hiệu cho sản phẩm làng nghề được rộng rãi và hiệu quả hơn nữa. Khi những bông lan rừng chớm nở, cũng là lúc người dân làng nghề hoa lan Trung Thần sẵn sàng cho một mùa xuân mới, một hành trình mới để giữ hương của rừng tỏa đi muôn phương.