Nem chua Văn Yên - thức quà níu lòng khách phương xa

2024-08-14 21:52:00.0

Lựa chọn điểm du lịch ở chính quê hương mình cho những trải nghiệm vào cuối tuần, tôi tìm đến xã Văn Yên, huyện Đại Từ, một miền quê bình yên nằm sát chân núi Tam Đảo để trải nghiệm món ăn trứ danh của vùng đất này - đó là nem chua.

Tác giả trải nghiệm làm nem chua tại một hộ kinh doanh

Về với Văn Yên vào những ngày mùa thu tháng Tám, du khách có thể được nhìn ngắm trọn vẹn khung cảnh bình yên, mộc mạc và đầy nét đặc trưng của vùng đất được ôm ấp, che chắn bởi sườn đông Tam Đảo. Có lẽ cũng bởi địa hình đặc biệt đó, mà khí hậu ở Văn Yên quanh năm trong lành, mát mẻ. Bức tranh đồng quê bình yên, điểm tô thêm những áng mây bảng lảng giữa màu xanh bát ngát của núi rừng vùng Tam Đảo sẽ là nét duyên riêng có của vùng đất Văn Yên với mỗi du khách khi ghé thăm.

Không ai biết nem chua Văn Yên trở thành món ăn trứ danh từ khi nào, chỉ biết rằng từ bao đời nay, những người dân sinh ra và lớn lên vùng đất Văn Yên từ bé đã thấy bà, thấy mẹ thoăn thoắt gói những chiếc nem vào dịp lễ, tết. Người dân đi xa, về gần đều mang theo vài chiếc nem làm quà cho bạn bè, người thân. Món nem chua Văn Yên khác biệt từ hương vị đến cách làm. Nguyên liệu để làm nem chua được lựa chọn từ thịt lợn được nuôi tại địa phương, phần thịt cũng phải được lựa chọn là phần ngon nhất.

Thịt lợn và bì lợn là 2 nguyên liệu chính để làm ra món nem chua ở Văn Yên

Trong quá trình chế biến, thịt lợn phải được thái bằng tay, không đem xay nhỏ như các nơi khác. Những hộ gia đình làm nem chua ở Văn Yên đều có những bộ dao rất sắc, phù hợp với từng công đoạn, những người lành nghề thậm chí có thể thái những miếng thịt đều tăm tắp mà không cần nhìn. Phần bì được sơ chế sạch sẽ, sau đó mang thái sợi thật mỏng để trộn lẫn với thịt, lúc ăn sẽ cảm nhận được vị dai vừa phải của thịt và giòn sật của bì.

Nem chua Văn Yên được tẩm ướp bởi rất nhiều loại gia vị

Sau khi sơ chế xong thịt, người dân sẽ mang nguyên liệu đi tẩm ướp với các loại gia vị như muối, hạt tiêu, bột ngọt, tỏi băm, thính gạo rang và một chút rượu trắng. Điều đặc biệt, muối để ướp thịt phải được rang qua chảo gang, giã tan thành dạng bột sau đó mới trộn. Hỗn hợp được trộn xong sẽ được mang đi ướp trong vòng từ 4- 5 tiếng, sau đó được nén cho hết nước, nguyên liệu cuối cùng là hỗn hợp khô ráo, ngấm trọn vẹn các gia vị.

Những chiếc lá ổi và lá chuối được rửa sạch sẽ để sử dụng cho việc gói nem

Khi nguyên liệu đã đủ thời gian, sẽ được mang đi gói bằng lá ổi, lá chuối. Việc gói nem cũng đòi hỏi những yêu cầu riêng, người gói phải sử dụng lực vừa phải, không quá lỏng cũng không quá chặt, những chiếc lá phải được xếp theo quy tắc để khi gói chiếc nem hoàn toàn kín gió, chuẩn bị cho quá trình lên men. Không có một dụng cụ hỗ trợ, nhưng những người làm nem lâu năm ở Văn Yên vừa trò chuyện hồ hởi giới thiệu đặc sản của địa phương, vừa có thể gói những chiếc nem đều đặn.

Những chiếc nem được gói thủ công nhưng có kích cỡ rất đều nhau

Nem sau khi được gói xong, để từ 3- 4 ngày là ăn được. Trước khi mời khách, người dân Văn Yên thường mang chiếc nem nướng bếp củi hoặc lăn trên chảo nóng. Khi mở lớp vỏ bên ngoài, hơi nóng quyện trong chiếc Nem lúc nướng được bung mở, tỏa ra vị thơm của thịt, của gia vị và vị tự nhiên của lá ổi, lá chuối. Người dân còn khéo léo chuẩn bị lá sung, lá đinh lăng, tương ớt và mang thính gạo rang rắc đều lên đĩa nem rồi mới mời khách.

Nem chua - ẩm thực đặc sản của vùng đất Văn Yên (Đại Từ)

Ngồi quây quần bên đĩa nem chua, những người dân vùng đất Văn Yên dung dị, cởi mở kể về lịch sử của vùng đất Văn, đất Võ hào kiệt trong lịch sử, về quá trình xây dựng nông thôn đổi mới từng ngày hôm nay. Tôi như cảm nhận trọn vẹn hơn về “hương vị” của vùng quê này - một vùng quê bình yên, ngọt lành trong sương sớm núi rừng Tam Đảo.

Phương Thảo
thainguyen.gov.vn