Làn sóng chuyển đổi số, đổi mới công nghệ đang diễn ra sôi động tại nhiều tỉnh thành miền Trung, mở ra cơ hội tăng trưởng mới cho doanh nghiệp. Tại Thanh Hóa, việc ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã giúp nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) vươn lên mạnh mẽ.

Toàn tỉnh hiện có 31 doanh nghiệp khoa học công nghệ, thuộc nhóm dẫn đầu cả nước. Doanh nghiệp chủ động tiếp cận chính sách hỗ trợ, đầu tư công nghệ mới, cải tiến quy trình sản xuất, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Trong nông nghiệp, mô hình rau thủy canh của HTX Trí Đức (huyện Như Thanh) là điển hình: ứng dụng hệ thống tưới tự động, cảm biến giám sát môi trường giúp tăng năng suất 30-40%, sản phẩm đạt chuẩn VietGAP và được doanh nghiệp bao tiêu.

Tại Khu Kinh tế Nghi Sơn, nhiều "ông lớn" như Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Hoa Sen, VAS Nghi Sơn... đã ứng dụng hệ thống quản lý sản xuất thông minh, phần mềm giám sát chất lượng, qua đó tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu. Theo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thanh Hóa, hiện có 172 nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh, trong đó 30% tập trung hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng kỹ thuật tiên tiến.

Doanh nghiệp đi đầu ứng dụng công nghệ số trong quản lý, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Một trong những ví dụ tiêu biểu là Công ty CP Chế biến nông sản Trung Thành (huyện Nông Cống). Nhờ nguồn vốn hỗ trợ từ chương trình khoa học công nghệ, công ty đầu tư thiết bị tự động hóa, cải tiến mẫu mã, nâng chất lượng sản phẩm. Sản phẩm dứa đóng hộp Trường Tùng đạt chuẩn OCOP 4 sao, xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế. Giám đốc Lê Trường Tùng cho biết: “Nguồn vốn khoa học công nghệ đã giúp công ty đầu tư thiết bị hiện đại, nâng công suất và chất lượng sản phẩm, giảm chi phí nhân công đáng kể”.

Cùng với đó, Thanh Hóa cũng chú trọng phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ chất lượng cao. Hơn 1.200 cán bộ làm việc trong lĩnh vực khoa học công nghệ, các trường đại học được nâng cấp chất lượng đào tạo, đồng thời tỉnh tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế như JICA, KOICA, GIZ để chuyển giao kỹ thuật, đào tạo nhân lực cho mục tiêu sản xuất xanh và bền vững.

Tại Nghệ An, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang được triển khai mạnh mẽ. Tỉnh đã đạt 10/11 mục tiêu về chính quyền số, 4/6 mục tiêu về kinh tế số, 2/3 mục tiêu về xã hội số đề ra đến năm 2025. Các dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không tiền mặt, thương mại điện tử, ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, kinh doanh đã trở nên phổ biến.

Ông Lê Hồng Vinh - Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nhấn mạnh, cần xây dựng chính sách đồng hành cùng doanh nghiệp trong đổi mới công nghệ, phát động phong trào khởi nghiệp sáng tạo trong sinh viên, và phát huy giá trị các công trình nghiên cứu.

Riêng trong lĩnh vực nông nghiệp, Nghệ An là điểm sáng với nhiều dự án quy mô lớn, như Trang trại bò sữa TH, dự án trồng rau, hoa công nghệ cao, nhà máy chế biến gỗ, nước giải khát... với tổng vốn đầu tư lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Toàn tỉnh có 25 doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, trong đó 6 doanh nghiệp đã được công nhận đạt chuẩn. Diện tích nông nghiệp ứng dụng CNC đạt 26.555 ha, giá trị sản xuất bình quân hơn 250 triệu đồng/ha/năm, cao gấp 2-3 lần so với canh tác thông thường.

Mô hình ứng dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp, góp phần nâng cao năng suất, kiểm soát chất lượng và bảo vệ môi trường.

Còn tại TP. Đà Nẵng, chính quyền thành phố đang đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và chuyển đổi số trong cộng đồng doanh nghiệp. Theo ông Đặng Đình Đức - Phó Giám đốc Sở Tài chính, hai nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị là Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế, đã định vị doanh nghiệp là lực lượng tiên phong trong đổi mới công nghệ và hội nhập toàn cầu. Đà Nẵng đang từng bước đầu tư hạ tầng số, trung tâm dữ liệu, phủ sóng 5G và phát triển các khu công nghệ thông tin tập trung, hướng tới trở thành Trung tâm Tài chính quốc tế.

Ông Nguyễn Văn Quốc - Giám đốc Trung tâm Giám sát và Điều hành thông minh Đà Nẵng cho biết, thành phố đã ứng dụng AI để giám sát dịch vụ công, giảm tỷ lệ hồ sơ trễ hạn từ 3,1% năm 2023 xuống còn 0,25% năm 2024. Các nền tảng số như Trợ lý ảo Danang AI, Cổng dữ liệu mở, ứng dụng Danang Smart City, cùng nhiều tiện ích công nghệ đang hỗ trợ doanh nghiệp và người dân khai thác hiệu quả môi trường số.

Đà Nẵng đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ số hàng đầu Việt Nam và Đông Nam Á, với kinh tế số chiếm 35-40% GRDP; đến năm 2045, kinh tế số chiếm tối thiểu 60% GRDP, hoàn thành đô thị thông minh kết nối khu vực ASEAN.

Cơ hội và thách thức đang song hành, nhưng với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp, khoa học công nghệ - đổi mới sáng tạo - chuyển đổi số đang trở thành ba trụ cột chiến lược giúp các tỉnh miền Trung nâng tầm vị thế và bứt phá phát triển trong giai đoạn mới.