Trong bối cảnh cải cách thủ tục hành chính vẫn còn những “điểm nghẽn” kéo dài, đặc biệt ở các lĩnh vực liên ngành, Bộ Công Thương đã có một động thái được coi là đột phá: Cử 34 lãnh đạo cấp Vụ, Cục trực tiếp về địa phương để cùng chính quyền cơ sở tháo gỡ khó khăn. Sáng kiến và cách làm đầy quyết liệt và sáng tạo này đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của người dân, doanh nghiệp và cộng đồng xã hội.

Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với bà Trịnh Thị Tú Anh - đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng xung quanh vấn đề trên.

- Thưa đại biểu, bà đánh giá như thế nào về việc Bộ Công Thương cử 34 lãnh đạo cấp Vụ, Cục trực tiếp về các địa phương để hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính? Đây có phải là bước đi thể hiện quyết tâm cải cách hành chính thực chất?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Việc Bộ Công Thương cử 34 lãnh đạo cấp Vụ, Cục trực tiếp về các địa phương để hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính là một bước đi rất đáng chú ý và được đánh giá cao. Đây không chỉ là một hành động mang tính biểu tượng mà còn thể hiện quyết tâm cải cách hành chính một cách thực chất và sâu rộng.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn Lâm Đồng

Trước hết, về tính thực chất, thay vì chỉ ban hành các văn bản, chính sách từ Trung ương, Bộ đã cử người trực tiếp xuống tận cơ sở. Điều này cho thấy sự quyết tâm giải quyết vấn đề từ gốc, trực tiếp lắng nghe và tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Lãnh đạo cấp cao được tiếp xúc với thực tế, nắm bắt được những vướng mắc cụ thể mà các báo cáo khó có thể phản ánh hết. Về tầm quan trọng của hành động, tôi cho rằng, hành động này phá vỡ rào cản hành chính quan liêu, cho thấy Bộ Công Thương không chỉ quan tâm đến kết quả trên giấy tờ mà còn quan tâm đến hiệu quả thực thi. Khi các lãnh đạo cấp cao trực tiếp tham gia, các thủ tục liên ngành, liên cấp sẽ được xử lý nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Cách làm trên cũng đã thể hiện sự thay đổi trong tư duy quản lý bởi đây là một dấu hiệu của sự chuyển đổi tư duy từ quản lý thụ động sang quản lý chủ động. Bộ Công Thương đã không chờ đợi địa phương phản ánh mà chủ động tiếp cận, đối thoại và hỗ trợ.

Điều này giúp rút ngắn khoảng cách giữa Trung ương và địa phương, tạo ra một kênh giao tiếp trực tiếp, minh bạch hơn. Việc làm này thể hiện một tinh thần cải cách thực sự, hướng đến hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm. Nó đặt ra một tiêu chuẩn mới cho các bộ, ngành khác trong việc thực hiện cải cách hành chính.

- Việc lãnh đạo các đơn vị trực tiếp xuống cơ sở có thể tạo ra những thay đổi gì trong tương tác giữa Trung ương và địa phương, đặc biệt là trong cải cách thủ tục và hỗ trợ doanh nghiệp, thưa đại biểu?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Việc lãnh đạo các đơn vị trực tiếp xuống cơ sở có thể tạo ra những thay đổi đáng kể trong tương tác giữa Trung ương và địa phương, từ đó mang lại hiệu quả thiết thực trong cải cách thủ tục và hỗ trợ doanh nghiệp. Thứ nhất, rút ngắn khoảng cách và tăng cường sự phối hợp.

Thay vì chỉ trao đổi qua các văn bản, báo cáo hành chính, việc lãnh đạo Trung ương trực tiếp xuống địa phương sẽ thiết lập một kênh đối thoại trực tiếp, cởi mở hơn. Điều này giúp cả hai bên hiểu rõ những khó khăn, vướng mắc thực tế mà các báo cáo khó có thể lột tả hết. Sự phối hợp giữa cấp Bộ và các sở, ngành ở địa phương sẽ chặt chẽ, hiệu quả hơn, đặc biệt trong việc giải quyết các vấn đề liên ngành, liên cấp. Thứ hai, thúc đẩy giải quyết vấn đề nhanh chóng và dứt điểm.

Khi lãnh đạo cấp cao trực tiếp có mặt, các vấn đề tồn đọng có thể được giải quyết ngay tại chỗ. Điều này giúp tránh được tình trạng "đá bóng trách nhiệm" giữa các cơ quan, đơn vị, đồng thời rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp. Thứ ba, tăng cường sự tin tưởng và minh bạch. Sự hiện diện của lãnh đạo Trung ương cho thấy sự quan tâm thực sự đến địa phương và doanh nghiệp.

Điều này tạo ra niềm tin, giúp các doanh nghiệp mạnh dạn phản ánh những khó khăn, kiến nghị. Đồng thời, quá trình giải quyết được công khai, minh bạch hơn, giảm thiểu các tiêu cực trong thủ tục hành chính. Ngoài ra, cách làm trên còn tác động tích cực đến cải cách thủ tục và hỗ trợ doanh nghiệp giúp cho công tác cải cách thủ tục hành chính trở lên thực chất hơn. Dựa trên những phản ánh trực tiếp từ doanh nghiệp và kinh nghiệm thực tế tại địa phương, lãnh đạo Bộ có thể đưa ra các quyết sách, hướng dẫn cụ thể và phù hợp hơn.

Người dân Đặc khu Côn Đảo được hướng dẫn tận tình khi làm thủ tục hành chính

Những quy định rườm rà, không còn phù hợp có thể được nhận diện và loại bỏ nhanh chóng. Đồng thời, các lãnh đạo về trực tiếp địa phương hướng dẫn sẽ giúp hỗ trợ doanh nghiệp kịp thời, hiệu quả. Doanh nghiệp có cơ hội trình bày trực tiếp những vướng mắc, từ đó nhận được sự hỗ trợ, hướng dẫn kịp thời từ cấp lãnh đạo cao nhất. Điều này không chỉ giải quyết được các vấn đề cá biệt mà còn giúp Bộ Công Thương xây dựng các chính sách hỗ trợ mang tính hệ thống, phù hợp với nhu cầu thực tiễn của cộng đồng doanh nghiệp.

- Theo đại biểu, điểm mới đáng chú ý nhất trong cách làm lần này của Bộ Công Thương là gì? Cách làm đó phản ánh điều gì trong tư duy quản lý và điều hành hiện nay của Bộ?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Theo tôi, điểm mới đáng chú ý nhất trong cách làm lần này của Bộ Công Thương là chuyển từ quản lý gián tiếp sang quản lý trực tiếp và chủ động. Thay vì chỉ ban hành chính sách và chờ báo cáo từ cấp dưới, Bộ đã cử lãnh đạo cấp cao trực tiếp xuống cơ sở, đối mặt với những vấn đề thực tế. Điều này phản ánh một sự thay đổi mạnh mẽ trong tư duy quản lý và điều hành. Cụ thể, tư duy lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.

Cách làm này cho thấy, Bộ Công Thương nhận thức rõ rằng hiệu quả của chính sách nằm ở khâu thực thi và trải nghiệm của đối tượng thụ hưởng. Bộ không còn xem xét vấn đề chỉ từ góc độ quản lý vĩ mô mà còn từ góc độ vi mô, cụ thể tại từng địa phương. Tiếp theo là tư duy quản lý thực tế và hành động.

Thay vì chỉ tập trung vào việc soạn thảo văn bản, Bộ đã đặt trọng tâm vào việc giải quyết các nút thắt trong thực tế. Đây là một cách tiếp cận chủ động, không ngại va chạm để tìm ra gốc rễ của vấn đề. Cuối cùng là tư duy về trách nhiệm giải trình. Hành động này cũng thể hiện sự tăng cường trách nhiệm giải trình của lãnh đạo cấp cao.

Khi trực tiếp xuống cơ sở, họ sẽ phải đối diện và chịu trách nhiệm với những khó khăn mà người dân và doanh nghiệp đang gặp phải, từ đó đưa ra các giải pháp cụ thể và hiệu quả hơn. Cách làm này cho thấy một sự thay đổi tích cực trong việc điều hành, hướng đến mục tiêu cuối cùng là tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi và hiệu quả hơn.

- Trong thực tiễn, nhiều địa phương phản ánh việc chậm trễ, chồng chéo thủ tục liên ngành. Việc cử lãnh đạo trực tiếp về địa phương liệu có giúp giải quyết tận gốc các điểm nghẽn này không?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Việc cử lãnh đạo trực tiếp về địa phương là một giải pháp hữu hiệu, nhưng chưa thể giải quyết tận gốc mọi điểm nghẽn về thủ tục liên ngành chỉ trong một sớm một chiều. Dù vậy, nó sẽ tạo ra những tác động rất tích cực và mạnh mẽ.

Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Bắc Ninh

Theo đó, lãnh đạo cấp cao sẽ có cơ hội trực tiếp lắng nghe và quan sát tại chỗ để hiểu rõ bản chất của vấn đề. Thay vì chỉ đọc báo cáo, họ sẽ thấy được quy trình thực tế, nhận diện những khâu tắc nghẽn cụ thể do thiếu phối hợp giữa các sở ban ngành ở địa phương, hoặc giữa địa phương với các Bộ.

Sự hiện diện của lãnh đạo Bộ tạo áp lực và động lực để các sở, ngành tại địa phương phải ‘ngồi lại’ với nhau. Các cuộc họp, đối thoại trực tiếp dưới sự chủ trì của lãnh đạo Trung ương sẽ giúp tháo gỡ những vướng mắc liên ngành một cách dứt khoát và nhanh chóng hơn. Dựa trên thực tế, lãnh đạo có thể đưa ra những chỉ đạo, hướng dẫn ngay tại chỗ để giải quyết các trường hợp cụ thể.

Những giải pháp này sau đó có thể được tổng hợp và đưa vào các chính sách mang tính hệ thống. Mặc dù có nhiều ưu điểm, việc giải quyết tận gốc các điểm nghẽn liên ngành vẫn cần nhiều yếu tố khác, nhiều thách thức mà chúng ta cần phải vượt qua. Trước hết, tính chất phức tạp của các thủ tục hành chính.

Như chúng ta đã biết, vấn đề chồng chéo thủ tục thường liên quan đến quy định pháp luật của nhiều Bộ, ngành khác nhau. Do đó, một mình Bộ Công Thương không thể giải quyết toàn bộ. Cần có sự đồng bộ từ nhiều Bộ, ngành khác để sửa đổi, bổ sung các quy định cho phù hợp. Cùng với đó là vấn đề con người, theo đó, một phần của sự chậm trễ đến từ thái độ, năng lực và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức.

Việc cử lãnh đạo cấp cao về địa phương có thể thúc đẩy họ làm việc hiệu quả hơn trong thời gian ngắn, nhưng cần có cơ chế lâu dài để nâng cao chất lượng đội ngũ.

Tóm lại, việc làm này của Bộ Công Thương là một cú hích mạnh mẽ để giải quyết các vấn đề trước mắt. Tuy nhiên, để giải quyết tận gốc, cần có một nỗ lực tổng thể, mang tính hệ thống từ nhiều Bộ, ngành khác nhau trong việc hoàn thiện khung pháp lý và cải thiện chất lượng đội ngũ cán bộ.

- Theo đại biểu, để hành động này không chỉ dừng ở tính hình thức hay phong trào, Bộ Công Thương cần có cơ chế giám sát, đánh giá kết quả ra sao?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Để hành động này thực sự hiệu quả và không trở thành một phong trào nhất thời, Bộ Công Thương cần thiết lập một cơ chế giám sát và đánh giá kết quả chặt chẽ, minh bạch và có tính hệ thống. Tôi xin đề xuất một số cơ chế sau:

Trung bình mỗi tháng Sở Công Thương Bắc Ninh nhận được khoảng 600 bộ hồ sơ đề nghị giải quyết

Một là, đặt ra các mục tiêu cụ thể và định lượng: Trước khi cử cán bộ đi, Bộ cần xác định rõ các chỉ số đánh giá hiệu quả (KPIs) cho từng địa phương hoặc nhóm vấn đề. Các chỉ số này cần phải cụ thể và có thể đo lường được, ví dụ: Giảm thời gian xử lý thủ tục như rút ngắn trung bình bao nhiêu ngày cho một loại hồ sơ cụ thể. Đồng thời, tăng tỷ lệ hồ sơ được giải quyết đúng hạn. Để đạt được điều này cần đặt ra mục tiêu về tỷ lệ hồ sơ được duyệt thành công trong khung thời gian quy định. Cùng với đó là số lượng kiến nghị được giải quyết và Bộ Công Thương cần thống kê số lượng phản ánh từ doanh nghiệp đã được tháo gỡ.

Hai là, xây dựng kênh phản hồi độc lập từ doanh nghiệp và người dân. Bộ cần thiết lập một kênh tiếp nhận thông tin độc lập, có thể là một đường dây nóng, cổng thông tin điện tử, hoặc khảo sát trực tuyến. Kênh này phải do một đơn vị trung lập quản lý để đảm bảo tính khách quan. Phản hồi từ doanh nghiệp và người dân là thước đo chính xác nhất về hiệu quả của công tác hỗ trợ.

Ba là, công khai, minh bạch kết quả và đề xuất. Sau mỗi đợt làm việc, lãnh đạo về địa phương cần có báo cáo chi tiết, công bố công khai những kết quả đạt được, bao gồm cả những việc đã làm tốt và những vấn đề còn tồn tại. Điều này không chỉ thể hiện sự minh bạch mà còn tạo áp lực để các địa phương cùng cải thiện. Các đề xuất chính sách, quy định cần sửa đổi cũng nên được công bố rộng rãi để lấy ý kiến đóng góp.

Bốn là, thành lập Ban chỉ đạo hoặc Tổ công tác thường xuyên. Thay vì chỉ cử cán bộ theo đợt, Bộ nên thành lập một Ban chỉ đạo hoặc Tổ công tác thường xuyên với sự tham gia của các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp. Đơn vị này sẽ có nhiệm vụ theo dõi, giám sát liên tục, đánh giá định kỳ và tham mưu cho lãnh đạo Bộ về các vấn đề phát sinh. Bằng cách áp dụng những cơ chế này, hành động của Bộ Công Thương sẽ không chỉ mang lại hiệu quả tức thì mà còn tạo ra một tiền lệ tốt, thúc đẩy các bộ, ngành khác cùng vào cuộc, tạo ra một làn sóng cải cách hành chính thực chất.

Xin trân trọng cảm ơn đại biểu!