Xóm Khuôn Ngục cách trung tâm xã La Hiên gần 7 km và là xóm đặc biệt khó khăn duy nhất hiện nay trên địa bàn xã. Xóm hiện có 70 hộ với trên 300 nhân khẩu, 90% đồng bào là người dân tộc thiểu số. Toàn xóm có 48 hộ người dân tộc Mông thì có đến hơn 40 hộ đang ở trong nhà tạm, rất cần sự hỗ trợ để làm nhà kiên cố. Mặc dù vậy, những hộ này hiện không đủ điều kiện tiếp cận tới các nguồn hỗ trợ làm nhà ở của Nhà nước do không có đất thổ cư, vị trí làm nhà hiện tại đều trên đất nông nghiệp. 

Trao đổi với chúng tôi, ông Lương Đình Hướng, Trưởng xóm Khuôn Ngục cho biết: Các hộ người dân tộc Mông về Khuôn Ngục sinh sống trên các triền đồi cao từ năm 1979. Những năm gần đây, nhiều hộ đã di chuyển xuống sinh sống ở khu vực thấp hơn, thuận tiện sinh hoạt, đi lại nhưng vị trí làm nhà đều nằm trên đất sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, xóm hiện vẫn còn trên 10 hộ sống trên khu vực đồi cao, không có đường giao thông đi lại.

Theo thống kê của ông Hướng, trong số hơn 40 hộ kể trên, có khoảng trên 20 hộ có nhu cầu làm nhà bức thiết hơn cả, bởi nhà ở hiện tại nhỏ, hẹp hoặc đã xuống cấp. Các hộ này có điều kiện, hoàn cảnh phù hợp với các tiêu chí hỗ trợ làm nhà của Nhà nước, tuy nhiên, do không có đất thổ cư nên không thể tiếp cận. Trường hợp ông Dương Văn Gì, 47 tuổi là một ví dụ. Từ năm 2019, ông Gì đã có ý định làm nhà mới thay thế căn nhà gỗ cũ đã xuống cấp nhưng buộc phải hoãn lại do chưa đủ điều kiện nhận hỗ trợ. Ông cho biết: Gia đình tôi thuộc diện hộ nghèo, số tiền hiện có chưa đủ nên rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước.

Tương tự ông Gì, hộ gia đình các ông: Đào Văn Mái, Lý Văn Trình, Lý Văn Phình, Lý Văn Vàng… cũng đang có nhu cầu được hỗ trợ nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu về đất làm nhà. Trao đổi với chúng tôi, ông Tầm Văn Cử, Chủ tịch UBND xã La Hiên cho biết: Quy định hỗ trợ của Nhà nước về nhà ở bắt buộc người dân phải có đất thổ cư nên chúng tôi chưa triển khai được chính sách này đối với bà con người dân tộc Mông xóm Khuôn Ngục. Hiện tại, vị trí nhà ở của hơn 40 hộ này không nằm trong quy hoạch khu dân cư nên không thể làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng. Trong khi đó, xã La Hiên còn nhiều khó khăn, không có điều kiện quy hoạch, xây dựng một khu dân cư mới cho bà con. Chính vì vậy, chúng tôi đã đề nghị với HĐND, UBND huyện Võ Nhai có cơ chế linh hoạt, xem xét cho bà con được chuyển đổi mục đích sử dụng đất qua đó, đủ điều kiện hỗ trợ làm nhà tại những vị trí thuận lợi, an toàn.

Theo thống kê, cả xóm Khuôn Ngục mới chỉ có 4 hộ người dân tộc Mông tự xây dựng được nhà kiên cố bằng nguồn lực riêng của gia đình. Hơn 40 hộ người dân tộc Mông còn lại đều có nhu cầu được hỗ trợ làm nhà, trong đó, 21 hộ thuộc diện hộ nghèo, không có nguồn thu nhập ổn định, thiếu đất canh tác. Trước thực trạng này, bà con người dân tộc Mông xóm Khuôn Ngục rất mong được tiếp cận nguồn hỗ trợ làm nhà ở của nhà nước trong thời gian tới. Sự hỗ trợ này sẽ là động lực lớn để bà con vươn lên, thoát nghèo, thu hẹp khoảng cách với các địa phương khác đồng thời cũng thiết thực giúp xã La Hiên thực hiện mục tiêu giảm nghèo trong những năm tới đây./.