Truy cập nội dung luôn

Trực tuyến: “Thực hiện hiệu quả chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số”

2020-11-25 09:04:00.0

Thực hiện chính sách dân tộc cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi ở Thái Nguyên đã đem lại kết quả thiết thực, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số từng bước được nâng cao, diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn có sự chuyển biến rõ rệt…

MC Thanh Thủy: Thưa quý vị và các bạn! Thái Nguyên hiện có trên 384 nghìn người dân tộc thiểu số, chiếm gần 30% dân số toàn tỉnh. Thực hiện nguyên tắc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp đỡ nhau cùng phát triển, góp phần tăng cường gắn kết khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong những năm qua, bên cạnh các chính sách của Trung ương, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách riêng để hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

Nhiều chương trình, dự án đầu tư tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã phát huy hiệu quả, góp phần quan trọng làm thay đổi toàn diện đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên.

Để tìm hiểu rõ hơn về tình hình thực hiện chính sách dân tộc ở Thái Nguyên, Cổng Thông tin điện tử tỉnh Thái Nguyên tổ chức Chương trình đối thoại trực tuyến với chủ đề “Thực hiện hiệu quả chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số”. Chương trình có sự tham gia của hai vị khách mời.

 

Trân trọng giới thiệu:

* Ông Nguyễn Thái Nam, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thái Nguyên.

* Ông Nguyễn Minh Tú, Chủ tịch UBND huyện Định Hóa.

Thay mặt những người làm Chương trình, cảm ơn hai vị khách mời đã tham gia Chương trình đối thoại của chúng tôi!

Câu hỏi đầu tiên xin dành cho ông Nguyễn Thái Nam, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thái Nguyên.

MC Thanh Thủy: Thưa ông Nguyễn Thái Nam, giai đoạn 2016 - 2020, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai tốt các chính sách của Trung ương về công tác dân tộc, lồng ghép thực hiện có hiệu quả các chính sách đặc thù của địa phương và đạt nhiều thành tựu quan trọng. Ông cho biết những kết quả nổi bật trong thực hiện chính sách là gì?

Ông Nguyễn Thái Nam: Giai đoạn 2016 - 2020 với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên có nhiều đổi mới, các chương trình, chính sách của Trung ương được lồng ghép với các chương trình, chính sách của địa phương có trọng tâm, trọng điểm đảm bảo công khai, minh bạch. Chính vì vậy, kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi của Thái Nguyên từng bước phát triển, kết cấu hạ tầng được cải thiện rõ rệt, đời sống vật chất và tinh thần được nâng lên.

Trong 05 năm vừa qua, tỉnh đã huy động được trên 06 nghìn tỷ đồng để đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Nhờ các nguồn lực này, hàng trăm công trình bao gồm: Giao thông, trường học, thủy lợi, điện, trạm y tế, nhà văn hóa, nước sinh hoạt… dành cho đồng bào dân tộc thiểu số được đầu tư xây dựng mới.

Một số kết quả tiêu biểu về công tác dân tộc chúng tôi xin được thông tin như sau:

1. Trong giai đoạn có 12 xã ra khỏi diện đặc biệt khó khăn; huyện Võ Nhai đã đủ điều kiện ra khỏi diện hưởng chính sách như huyện nghèo.

2. Có 74 xã trong tổng số 113 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đạt chuẩn nông thôn mới (cao gấp gần 03 lần bình quân chung của cả nước cho vùng này);

3. Thái Nguyên có 19/63 xã, 75/94 xóm đặc biệt khó khăn hoàn thành mục tiêu Chương trình 135, là tỉnh đứng thứ nhất toàn quốc trong giai đoạn vừa qua.

4. Tỷ lệ hộ nghèo trong vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh giảm nhanh, từ 19,22% năm 2016 xuống còn 6,17% vào cuối năm 2019 đã góp phần đưa tỉnh Thái Nguyên tăng 03 bậc, xếp thứ 02 trong 11 tỉnh miền núi vùng Đông Bắc (chỉ sau tỉnh Quảng Ninh);

5. Đến nay 100% xóm, bản có điện lưới quốc gia  (trong đó toàn quốc còn trên 3500 xóm, bản chưa có điện lưới quốc gia).

6. Có 90% số trạm y tế thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi có bác sĩ (trong đó toàn quốc có 69,2%);

7. Trong thời gian vừa qua tỉnh đã xây mới 33/33 phòng học tạm ở các xã đặc biệt khó khăn. Đây cũng là cố gắng lớn của tỉnh.

8. Trong 05 năm qua đã có 04 đoàn cán bộ cấp cao của các nước: Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia đến thăm, làm việc và học tập kinh nghiệm về công tác dân tộc tại tỉnh Thái Nguyên.

Có thể nói rằng Thái Nguyên đã thực hiện công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc một cách bài bản, căn cơ; có trọng tâm, trọng điểm; chính sách đi liền với ngân sách; phân cấp mạnh, có sự giám sát và đồng thuận của Nhân dân.

Đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng tặng quà cho các gia đình chính sách,
hộ nghèo của xóm Nạ Tẩm, xã Phú Đình, huyện Định Hóa trong Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc

MC Thanh Thủy: Định Hóa là huyện miền núi của tỉnh Thái Nguyên với tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số khá cao. Vậy công tác dân tộc đã được huyện triển khai thực hiện như nào để đưa chính sách đến với đồng bào thưa ông Nguyễn Minh Tú? Qua việc thực hiện chính sách dân tộc ông có đánh giá gì về những đổi thay trong cuộc sống và nhận thức của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn huyện Định Hóa? Tác động của các chính sách này đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương như thế nào thưa ông?

Ông Nguyễn Minh Tú: Định Hóa là huyện miền núi của tỉnh Thái Nguyên, có 22 xã và 01 thị trấn, 228 thôn, bản. Toàn huyện có trên 26 nghìn hộ với số nhân khẩu là trên 89 nghìn người, tỷ lệ người dân tộc thiểu số chiếm gần 74% tổng dân số toàn huyện, tỷ lệ hộ nghèo năm 2020 còn 9,7%. Theo Quyết định số 900/QĐ-TTg ngày 20/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ, Định Hóa có 20 xã được hưởng Chương trình 135, trong đó có 10 xã khu vực III.

Việc triển khai các chương trình thuộc chính sách dân tộc được Huyện ủy, HĐND, UBND huyện chỉ đạo triển khai và tổ chức thực hiện trong những năm qua đạt hiệu quả tương đối cao, đồng bộ trên tất cả mọi mặt của đời sống xã hội, cụ thể là: Chính sách về phát triển kinh tế, về xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn; chính sách về giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội; chính sách vay vốn giảm nghèo... Tất cả các nội dung trên đều được phân giao nhiệm vụ cụ thể đến từng cơ quan, đơn vị theo chức năng nhiệm vụ được phân công. Hàng tháng, 06 tháng và cả năm, UBND huyện đều tiến hành đánh giá, kiểm tra kết quả thực hiện và báo cáo Ban Thường vụ Huyện ủy cũng như báo cáo cấp trên.

Qua việc thực hiện chính sách dân tộc trong thời gian qua trên địa bàn huyện, kinh tế - xã hội đã có bước phát triển mạnh, cụ thể: Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, từ 24,62% năm 2016 giảm xuống còn 9,7% năm 2020 (trong đó, tỷ lệ hộ nghèo người dân tộc thiểu số chiếm 81,32% tổng số hộ nghèo toàn huyện). Hàng năm tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt bình quân 14,5%. Thu nhập bình quân đầu người tăng dần, năm 2016 là 28,3 triệu đồng, năm 2019 là 39,6 triệu đồng, đến năm 2020 ước đạt 45 triệu đồng/người. Hiện nay 100% số xã có đường nhựa đến trung tâm xã, trên 90% số thôn bản đã được bê tông hóa, 100% số thôn bản có điện lưới quốc gia. Đặc biệt, việc thực hiện Chương trình 135 về xây dựng cơ sở hạ tầng và hỗ trợ phát triển sản xuất đã góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của các hộ nghèo, cận nghèo và Nhân dân các dân tộc trong toàn huyện.

Việc thực hiện chính sách dân tộc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội đã có tác dụng vô cùng lớn đối với Nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện Định Hóa. Thu nhập của từng hộ gia đình ngày càng tăng; đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được cải thiện rõ rệt; số người trong độ tuổi lao động được đào tạo tăng dần theo từng năm đã đem lại nguồn thu nhập ổn định cho hộ gia đình; tỷ lệ học sinh đi học đại học và các trường chuyên nghiệp, trường nghề, có thu nhập, có công việc ổn định đã góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

MC Thanh Thủy: Một trong những chương trình mang lại dấu ấn tích cực trong thực hiện chính sách dân tộc ở Thái Nguyên phải kể đến “Chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi” (còn gọi là Chương trình 135). Sau hơn 20 năm đồng hành với đồng bào dân tộc thiểu số, Chương trình 135 đã mang đến sự đổi thay tích cực cho các xã, xóm đặc biệt khó khăn của tỉnh. Giai đoạn 2016 - 2020, Thái Nguyên cũng là tỉnh đứng thứ nhất toàn quốc về số xã, xóm đặc biệt khó khăn hoàn thành mục tiêu Chương trình 135. Vậy Chương trình này đã được tỉnh triển khai như thế nào trong giai đoạn vừa qua thưa ông Nguyễn Thái Nam và ông có thể chia sẻ rõ hơn về những thành tựu trong thực hiện Chương trình?

Ông Nguyễn Thái Nam: Chương trình 135 là một Chương trình đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia cũng như của tỉnh Thái Nguyên nói riêng. Chương trình có ảnh hưởng không những đến phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống đồng bào ở các vùng đặc biệt khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa mà còn góp phần giữ vững an ninh, quốc phòng ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Chương trình 135 được thực hiện mang tính đặc thù ở 03 góc độ: Thứ nhất, có cơ chế đặc thù, đơn giản, phù hợp với trình độ quản lý và tổ chức thực hiện của các xã, thôn bản đặc biệt khó khăn. Thứ hai, người dân được tham gia từ khi xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện đến giám sát và bàn giao công trình. Thứ ba, trong quá trình thực hiện đảm bảo tính dân chủ, huy động được sự tham gia đóng góp của người dân, với phương châm “xã có dự án, xã có công trình, dân có việc làm”. Trong giai đoạn 2016 - 2020 nguồn vốn thực hiện Chương trình này là 554 tỷ đồng.

Kết quả, về hỗ trợ phát triển và sản xuất, đa dạng hóa sinh kế đã hỗ trợ 445 dự án hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, tập huấn chuyển giao khoa học công nghệ; nhân rộng 57 mô hình giảm nghèo; đầu tư xây dựng 414 công trình giao thông, thuỷ lợi, điện, trường học, trạm y tế, nhà văn hoá, nước sinh hoạt; duy tu bảo dưỡng 184 công trình; tổ chức 80 lớp tập huấn với hơn 6.200 học viên cơ bản là cán bộ thôn, bản tham gia tập huấn để nâng cao trình độ về phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.

Đồng chí Hoàng Quốc Vượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương và các đồng chí lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên,
lãnh đạo huyện Võ Nhai
 cắt băng khánh thành Công trình điện xóm Cao Biền, xã Phú Thượng, huyện Võ Nhai

MC Thanh Thủy: Trong những năm qua, được sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, nhiều chương trình, chính sách đầu tư hỗ trợ xã An toàn khu, vùng An toàn khu đã được ban hành và tổ chức thực hiện. Ngoài ra, tỉnh Thái Nguyên cũng đã ban hành Chương trình “Phát triển kinh tế - xã hội vùng An toàn khu, vùng dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2020”. Định Hóa là một trong những địa phương có nhiều xã An toàn khu của tỉnh, với việc thực hiện các chính sách này, tình hình kinh tế - xã hội các xã An toàn khu trên địa bàn huyện có sự thay đổi ra sao thưa ông Nguyễn Minh Tú?

Ông Nguyễn Minh Tú: Trong những năm qua, được sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và tỉnh Thái Nguyên, huyện Định Hóa đã được quan tâm đầu tư nhiều chương trình, chính sách để phát triển kinh tế - xã hội cho đồng bào vùng ATK cũng như đồng bào DTTS. Đặc biệt, huyện Định Hóa được Chính phủ công nhận là huyện ATK, toàn huyện có 22 xã và thị trấn đều được công nhận là xã An toàn khu nên cùng với việc đầu tư theo Chương trình 135, huyện còn được đón nhận nguồn lực đầu tư của Chương trình ATK, với tổng kinh phí của 02 chương trình hàng năm bình quân là gần 70 tỷ đồng/năm. Qua thực hiện các Chương trình này, huyện Định Hóa đã có sự đổi thay rõ rệt, đó là: Hệ thống đường giao thông liên xã, liên xóm được nhựa hóa, bê tông hóa; trụ sở làm việc của huyện cũng như các xã, thị trấn được đầu tư xây dựng khang trang; các trường học, trạm y tế được xây dựng ngày càng nhiều hơn, đã cơ bản đáp ứng được nhu cầu của cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân trong toàn huyện. Nguồn lực đầu tư theo Chương trình ATK đã góp phần rất lớn cho việc xây dựng trụ sở làm việc của chính quyền các cấp; các công trình phúc lợi và hệ thống các hồ, đập phục vụ cho sản xuất. Kinh phí đầu tư theo Chương trình 135 và ATK đã góp phần đẩy nhanh tỷ lệ giảm nghèo cho người dân.

Như vậy, việc thực hiện đồng bộ Chương trình ATK và Chương trình 135 cũng như lồng ghép với các nguồn lực khác trên địa bàn đã góp phần to lớn cho phát kinh tế - xã hội của huyện Định Hóa.

Ở xóm Khuổi Chao, xã Bảo Linh, huyện Định Hóa đã có những căn nhà hai tầng khang trang, hiện đại
(ảnh: baothainguyen.vn)

MC Thanh Thủy: Thưa ông Nguyễn Thái Nam, năm 2014, tỉnh Thái Nguyên ban hành Quyết định số 2037 phê duyệt Đề án “Phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất và đời sống các xóm, bản đặc biệt khó khăn có nhiều đồng bào dân tộc Mông sinh sống tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020” (gọi tắt là Đề án 2037). Đây là chính sách đặc thù của tỉnh nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho các xóm, bản đặc biệt khó khăn có nhiều đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Qua 06 năm triển khai, xin ông cho biết những kết quả nổi bật đã đạt được khi thực hiện Đề án này?

Ông Nguyễn Thái Nam: Đề án 2037 là đề án đặc thù, riêng có của tỉnh Thái Nguyên dành cho vùng có đông đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Sở dĩ có đề án riêng dành cho vùng có đông đồng bào dân tộc Mông sinh sống vì đây là vùng khó khăn nhất, vùng lõi của vùng khó khăn. Nét nổi bật nhất trong thực hiện Đề án là việc đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu như: Đường giao thông, trường học, điện lưới quốc gia, công trình nước sạch…

Qua hơn 06 năm thực hiện, Đề án đã đạt được nhiều kết quả nổi bật như: Toàn bộ 15 xóm, bản vùng đặc biệt khó khăn theo mục tiêu của Đề án đã có 15 tuyến đường được bê tông hóa với tổng chiều dài 42,7km, kinh phí 64,5 tỷ đồng; triển khai xây dựng 16 công trình lớp học; 07 công trình nhà văn hóa; 11 công trình điện lưới quốc gia; 03 công trình nước sinh hoạt tập trung bằng nguồn vốn lồng ghép ở các chương trình, dự án, chính sách.

Về hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo thay đổi tập quán canh tác cho đồng bào dân tộc Mông: Đã hỗ trợ giống, phân bón trồng ngô lai cho hơn 7.000 lượt hộ với diện tích 3.130ha, kinh phí ngân sách hỗ trợ 14,91 tỷ đồng; giải ngân nguồn vốn vay Ngân hàng Chính sách xã hội cho trên 250 hộ, kinh phí vay vốn trên 7,3 tỷ đồng; hỗ trợ gần 1,2 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh để đồng bào trồng cỏ, chăn nuôi trâu, bò; hỗ trợ 01 tỷ đồng để đồng bào làm mô hình trồng cây ăn quả trên diện tích đất trên 40 ha. Đây là những việc làm, cách làm dù nhỏ nhưng cũng giúp cho đồng bào thay đổi tập quán canh tác trước đây.

MC Thanh Thủy: Qua trao đổi với hai vị khách mời từ đầu chương trình tới giờ, có thể thấy những kết quả ấn tượng mà các chính sách đem lại cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Để có cái nhìn rõ nét hơn về tác động của các chính sách này, chúng tôi xin mời quý vị khán giả và hai vị khách mời cùng theo dõi phóng sự sau đây:

MC Thanh Thủy: Qua phóng sự vừa rồi có thể thấy được những kết quả rất ấn tượng từ các chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước. Trong việc thực hiện các chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số yếu tố nào là trọng tâm nhất trong quá trình thực hiện để đem lại hiệu quả thưa ông Nguyễn Thái Nam?

Ông Nguyễn Thái Nam: Có thể nói công tác dân tộc và thực hiện các chính sách về dân tộc có vai trò đặc biệt quan trọng, gắn liền với chính sách phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn của địa phương. Do đó, chúng tôi suy nghĩ có mấy vấn đề: Thứ nhất phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, đề cao vai trò của các cấp chính quyền, phát huy sức mạnh đại đoàn kết của cả hệ thống chính trị trong thực hiện chính sách cho đồng bào DTTS; vấn đề thứ hai là làm sao khơi dậy ý chí, nội lực của người dân mong muốn thoát nghèo, mong muốn thoát khỏi khó khăn. Hai nội dung này chúng tôi cho rằng là hai yếu tố quyết định mang lại hiệu quả trong công tác dân tộc trong thời gian tới.

MC Thanh Thủy: Bên cạnh những yếu tố mà ông Nam đã chia sẻ, chúng tôi cho rằng một yếu tố cũng rất quan trọng để các chính sách dân tộc phát huy hiệu quả đó là công tác dân vận và thông tin tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho đồng bào dân tộc thiểu số. Vậy tại huyện Định Hóa, công tác này đã được địa phương triển khai thế nào thưa ông Nguyễn Minh Tú?

Ông Nguyễn Minh Tú: Việc thực hiện công tác dân vận và thông tin tuyên truyền lúc đầu cũng rất khó khăn. Tuy nhiên, nhằm nâng cao nhận thức cho đồng bào dân tộc thiểu số chúng tôi xác định đây là việc vô cùng quan trọng.

Trong những năm qua, công tác này được các cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở đặc biệt chú trọng triển khai thông qua nhiều chương trình, hình thức, đó là: Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin công cộng như hệ thống loa truyền thanh của huyện và các xã; tuyên truyền trên các bản tin phát thanh của tỉnh; tuyên truyền lưu động hoặc qua các cuộc họp ở huyện và cơ sở; qua các lớp bồi dưỡng, tập huấn của tỉnh, huyện, cơ sở. Qua đó nhận thức và trình độ của người dân được nâng cao, từ suy nghĩ ban đầu là mong được Đảng, Nhà nước “cho cái gì” sau khi được tập huấn, đến giờ đã nhận thức rõ hơn là mong được hỗ trợ, mong được tập huấn, đào tạo nghề để tự bản thân vươn lên xây dựng cuộc sống.

Có thể nói công tác dân vận và thông tin tuyên truyền cho đồng bào dân tộc thiểu số khi thực hiện phải rất thận trọng, lâu dài, không thể nóng vội. Những năm đầu khi thực hiện Chương trình 135 và Chương trình ATK trên địa bàn huyện, việc đền bù giải phóng mặt bằng để xây dựng các công trình là rất khó khăn, Nhân dân chưa vào cuộc, chưa hưởng ứng, chúng tôi đã phải làm từng bước, Nhân dân đã dần đồng thuận. Lúc đầu, chỗ nào người dân đồng thuận chúng tôi làm trước, sau đó người dân dần hiểu ra, hiện nay gần như các dự án của Chương trình 135 là người dân hiến đất.

Qua 10 năm, chính quyền các cấp từ huyện đến cơ sở đã tích cực tuyên truyền, vận động, thuyết phục và bằng cả những nghị quyết chuyên đề của cấp ủy và HĐND huyện về đầu tư xây dựng cơ bản, cán bộ cơ sở và Nhân dân đã đồng thuận và có nhận thức đúng đắn, đầy đủ hơn trong phát triển kinh tế, đặc biệt là xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn.

Như vậy, có thể nói, công tác dân vận và thông tin tuyên truyền giữ vị trí rất quan trọng trong việc giữ gìn và phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng trên địa bàn huyện. Hỗ trợ về vật chất và hỗ trợ về tinh thần là hai nội dung không thể tách rời, có mối quan hệ biện chứng với nhau, cùng mục đích chung là làm thay đổi suy nghĩ, thay đổi tư duy cho mọi người dân trong việc phát triển kinh tế - xã hội và giữ gìn an ninh trật tự ở địa phương.

Đồng chí Dương Văn Lượng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh tặng quà cho đại biểu người dân tộc thiểu số uy tín,
tiêu biểu tỉnh Thái Nguyên năm 2020

MC Thanh Thủy: Trên thực tế, tại một số nơi vẫn còn tình trạng người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trông chờ, ỷ lại vào các chính sách hỗ trợ của Đảng và Nhà nước. Ông có suy nghĩ như thế nào về vấn đề này và giải pháp là gì để người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phát huy nội lực trong phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững thưa ông Nguyễn Thái Nam?

Ông Nguyễn Thái Nam: Thời gian qua, các chính sách hỗ trợ trực tiếp của Chính phủ đôi khi tạo cho không chỉ người dân mà cả cán bộ ở vùng đặc biệt khó khăn có tâm lý không muốn thoát nghèo. Bởi người dân cũng như cán bộ vùng đó được thụ hưởng nhiều chính sách dân tộc cho nên có tâm lý này để tiếp tục được hưởng chính sách.

Điều đó có mấy lý do như sau: Hiện nay vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh vẫn là nơi khó khăn nhất, kinh tế chậm phát triển nhất, đặc biệt là cơ sở hạ tầng kinh tế những năm vừa qua đã được quan tâm đầu tư, phát triển nhưng so với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều hạn chế. Chất lượng giáo dục, y tế, văn hóa, tiếp cận các dịch vụ xã hội ở vùng này vẫn thấp nhất; nguồn nhân lực ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn khó khăn và thấp hơn so với những vùng khác. Thu nhập bình quân đầu người của đồng bào dân tộc thiểu số thấp, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao, chất lượng giảm nghèo chưa thật sự bền vững, nếu chúng ta không làm tốt thì hộ nghèo dần dần chỉ còn là hộ người dân tộc thiểu số. Người dân tộc thiểu số chủ yếu lao động giản đơn, canh tác chủ yếu là vùng nông nghiệp, nông thôn miền núi, vùng này rất hay bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Do đó một bộ phận người dân tộc thiểu số, một bộ phận cán bộ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vẫn muốn được thụ hưởng các chính sách, chưa muốn thoát nghèo, chưa muốn thoát khỏi vùng đặc biệt khó khăn.

Để giải quyết vấn đề này, tôi có mấy suy nghĩ: Vấn đề thứ nhất, mọi chính sách do Trung ương hay địa phương ban hành đều nhằm đến mục tiêu tăng nhanh hộ giàu, giảm hộ nghèo một cách bền vững. Để làm được như vậy đối với đồng bào dân tộc thiểu số, vấn đề khó khăn nhất là tạo sinh kế bền vững (làm gì, làm thế nào, bán ở đâu, được bao nhiêu tiền… là câu hỏi khó trả lời nhất đối với đội ngũ cán bộ làm công tác xã hội, đối với Đảng, chính quyền). Vấn đề thứ hai, định hướng chính sách trong giai đoạn tới là “giảm cho không, tăng cho vay ưu đãi, hỗ trợ có điều kiện” điều này rất quan trọng, trong đó tín dụng từ Ngân hàng Chính sách xã hội là một kênh huy động vốn quan trọng nhất, cần tăng định mức vay đối với mỗi hộ. Vấn đề thứ ba, khơi dậy tinh thần chủ động vượt khó của đồng bào dân tộc thiểu số, nỗ lực cùng với Đảng, Nhà nước và toàn xã hội để góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở mỗi địa phương cũng như mỗi gia đình, thì công cuộc giảm nghèo mới bền vững và các vùng miền đặc biệt khó khăn mới thoát khỏi khó khăn.

MC Thanh Thủy: Thưa ông Nguyễn Minh Tú, việc triển khai chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện có khó khăn, vướng mắc gì không? Qua đây ông có kiến nghị, đề xuất gì trong thực hiện chính sách dân tộc ở địa phương?

Ông Nguyễn Minh Tú: Việc triển khai chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số trong những năm qua về cơ bản được Nhân dân đồng tình, hưởng ứng. Người dân đã có nhận thức đúng đắn hơn, đầy đủ hơn về mục đích, ý nghĩa và nhận thức hiệu quả của từng nội dung, từng chương trình khi được triển khai tại địa phương. Tuy nhiên, việc đầu tư, hỗ trợ đến với người dân theo từng nội dung, chương trình thì lại chưa đồng bộ, cụ thể như: Kinh phí giải phóng mặt bằng của từng chương trình có khác nhau; mức lãi suất khi vay vốn cũng không đồng bộ; nguồn vốn thực hiện có lúc không kịp thời; sự phối hợp giữa cấp và ngành cũng chưa thực sự đồng bộ; việc lồng ghép giữa các nguồn vốn khi triển khai thực hiện cũng còn bất cập. Ví dụ như: Chương trình trong đầu tư hạ tầng có lồng ghép hỗ trợ xi măng từ các nguồn ngân sách, Chương trình 135, Chương trình hỗ trợ vùng ATK, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới thì chưa có hướng dẫn cụ thể trong việc đối ứng nguồn vốn, nên gặp khó khăn trong triển khai.

Trong thời gian tới, để thực hiện có hiệu quả các chính sách dân tộc trên địa bàn huyện được tốt hơn, huyện Định Hóa có một số đề nghị, kiến nghị như sau:

1. Đề nghị tỉnh kiến nghị với Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương nghiên cứu ban hành một số chính sách mới, đồng thời rà soát, sửa đổi, bổ sung những chính sách không còn phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Khi ban hành chính sách thực hiện các chương trình cần xem xét đến tính đặc thù của từng địa phương và có hướng dẫn cụ thể đối với việc lồng ghép các nguồn lực đầu tư, đảm bảo mục tiêu đề ra, tránh trùng lặp chính sách. Trong thực hiện các chương trình, các cơ chuyên môn cần ký thỏa thuận liên ngành với Tài chính, phòng Kinh tế hạ tầng cho đồng bộ.

Việc quyết định định mức đầu tư của một số dự án cần có sự phù hợp với các chương trình, chính sách khác để đảm bảo tính thống nhất. Đối với dân tộc rất ít người cần xây dựng các chính sách phù hợp với sự phát triển chung của đất nước, đặc biệt là nguồn vốn đầu tư, vốn vay ưu tiên hạ tầng từ thôn, bản; đồng thời quan tâm đến việc sưu tầm, kiểm kê, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc thiểu số ít người.

2. Đề nghị tỉnh kiến nghị với Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương chuyển bổ sung nguồn vốn vay giải quyết việc làm mỗi năm (khoảng 05 tỷ đồng) để triển khai thực hiện cho vay giải quyết việc làm cho người lao động, trong đó có đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.

3. Đề nghị tỉnh kiến nghị với Trung ương nâng mức cho vay hộ sản xuất kinh doanh từ 50 triệu đồng/hộ như hiện nay lên 100 triệu đồng/hộ theo kênh vay vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội.

4. Đề nghị tỉnh chuyển bổ sung nguồn vốn ngân sách địa phương sang Ngân hàng Chính sách xã hội để cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác.

Người dân ở thôn Vũ Quý, xã Sơn Phú huyện Định Hóa được hỗ trợ máy cày từ Hợp phần hỗ trợ sản xuất của Chương trình 135
(ảnh: baodantoc.vn)

MC Thanh Thủy: Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đánh giá: “Đời sống của một bộ phận người dân ở khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn”. Vậy để thực hiện mục tiêu “nâng cao toàn diện đời sống Nhân dân các dân tộc trong tỉnh”, trong đó có đời sống của người dân ở khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, với chức năng là cơ quan tham mưu giúp UBND tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về công tác dân tộc, trong thời gian tới, Ban Dân tộc tỉnh sẽ tham mưu cho UBND tỉnh những nhiệm vụ trọng tâm gì thưa ông Nguyễn Thái Nam?

Ông Nguyễn Thái Nam: Với chức năng là cơ quan tham mưu giúp UBND tỉnh thực hiện quản lý nhà nước và thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi tập trung vào các nội dung như sau:

Thứ nhất, giai đoạn vừa qua chúng ta đã tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội khá đồng bộ, như ông Tú đã chia sẻ rằng đường bê tông đã vào đến xóm, bản. Trong giai đoạn tới cần tập trung khai thác tiềm năng lợi thế của từng vùng dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh để tạo sinh kế mới cho người dân. Muốn vậy, phải tạo xung lực mới theo hướng ban hành cơ chế, chính sách phù hợp về đất đai, dạy nghề, tín dụng, tiêu thụ sản phẩm... để phát triển các dự án sản xuất sản phẩm hàng hóa theo chuỗi giá trị; khai thác tiềm năng lợi thế về văn hóa đặc sắc của các dân tộc trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên để phát triển du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm, tạo việc làm, nâng cao thu nhập.

Thứ hai, đi đôi với phát triển kinh tế cần tiếp tục quan tâm phát triển giáo dục và đào tạo, dạy nghề để nâng cao mặt bằng dân trí, thông qua đó làm thay đổi nhận thức và hành vi để người dân phát huy nội lực, vượt qua chính mình để hội nhập và phát triển.

Chúng tôi cũng trân trọng đề nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và toàn xã hội cần có kế hoạch, những giải pháp thiết thực bằng cách đào tạo, bồi dưỡng, bố trí sử dụng hợp lý đội ngũ cán bộ như thế nào, đưa trí thức, sử dụng người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số cho hiệu quả nhất để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương đồng thời giải quyết tốt những vấn đề khó, những vấn đề phức tạp, nhạy cảm nảy sinh trong quá trình phát triển.

MC Thanh Thủy: Thưa ông Nguyễn Thái Nam chúng tôi có nhận được câu hỏi của ông Phạm Vũ, phóng viên Văn phòng đại diện Báo Giáo dục và Thời đại khu vực Việt Bắc tại Thái Nguyên có đặt câu hỏi: Những kết quả chính về giáo dục cho con em đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh trong thời gian qua?

Ông Nguyễn Thái Nam: Có thể nói rằng trong việc thực hiện chính sách dân tộc cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thì chính sách giáo dục là một trong những chính sách quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Trong thời gian vừa qua Thái nguyên đã làm tốt tất cả chính sách mà Trung ương chỉ đạo, triển khai như: Chính sách hỗ trợ học sinh và trường phổ thông ở xã, thôn đặc biệt khó khăn theo Nghị định số 116/2016/NĐ-CP ngày 18/7/2016 của Chính phủ tỉnh Thái Nguyên làm rất tốt; những chính sách hỗ trợ gạo cho học sinh có thể nói là một trong những chính sách nhân văn giúp học sinh ở vùng khó khăn không phải bỏ học, chính sách này đã làm và triển khai tốt trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Và trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện HĐND tỉnh đã giám sát tất cả các chương trình, chính sách cho học sinh dân tộc thiểu số và miền núi, qua đánh giá đã đáp ứng được yêu cầu chung của địa phương. Một điểm đặc biệt quan trọng là tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã đề ra Nghị quyết xây dựng các trường dân tộc nội trú để đáp ứng được mục tiêu có 8% học sinh người dân tộc thiểu số và miền núi được học ở trường nội trú. Đây là một chỉ tiêu rất khó khăn đối với địa phương mà Đại hội đã đề ra. Có thể nói trong 05 năm qua, tỉnh đã nỗ lực, cố gắng và kết quả cuối cùng đã thực hiện thành công mục tiêu này, đã có 8% học sinh dân tộc thiểu số được học tại các trường dân tộc nội trú của tỉnh Thái Nguyên. Và trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục quan tâm tới các chính sách dân tộc.

MC Thanh Thủy: Câu hỏi tiếp theo của ông Phạm Vũ là: Những kế hoạch trong thời gian tiếp theo để làm tốt hơn công tác giáo dục cho con em của đồng bào dân tộc thiểu số là gì thưa ông Nguyễn Thái Nam?

Ông Nguyễn Thái Nam: Bộ Chính trị đã ra Kết luận số 65-KL/TW ngày 30/10/2019 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Ðảng khóa IX về công tác dân tộc trong tình hình mới. Bộ Chính trị cũng đã có một chủ trương rất quan trọng, đó là giao cho Quốc hội ra Nghị quyết để quyết định một Đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Vừa qua Quốc hội đã ra Nghị quyết số 88/2019/QH14, tại Nghị quyết này cũng giao cho Chính phủ xây dựng Chương trình mục tiêu Quốc gia cho giai đoạn 2021 - 2030. Chương trình mục tiêu Quốc gia này đang được triển khai, xây dựng và sắp tới đây sẽ được ban hành.

Trong quá trình xây dựng Chương trình mục tiêu Quốc gia, chúng tôi cũng tham gia phối hợp với các ngành để tham mưu cho tỉnh trình với Chính phủ, Trung ương. Dự kiến trong Chương trình sẽ có 10 dự án. Trong 10 dự án có nhiều tiểu dự án liên quan đến giáo dục và đào tạo, chúng tôi quan tâm đến 02 dự án: Dự án thứ nhất là dành cho ngành Giáo dục và Đào tạo. Trong giai đoạn tới đây sẽ dành nguồn lực rất lớn (khoảng vài trăm tỷ đồng) để đầu tư cho các trường dân tộc nội trú, bán trú của tỉnh Thái Nguyên. Dự án thứ hai cũng có nguồn lực lớn (khoảng trên 100 tỷ) dành cho ngành Lao động - Thương binh và Xã hội để thực hiện việc đào tạo nghề cho thanh niên vùng đồng bào DTTS và miền núi. Có thể nói rằng Trung ương cũng như địa phương rất quan tâm đến nguồn lực này. Trong quá trình tới đây, chúng tôi sẽ phối hợp với các ngành tổ chức triển khai thực hiện các chính sách của Trung ương cũng như tham mưu cho tỉnh để thực hiện chính sách của địa phương gắn với chính sách của Trung ương về giáo dục và đào tạo trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Nhằm tạo thuận lợi cho học sinh, tỉnh đã đầu tư xây dựng Điểm trường Tiểu học Mỏ Ba, xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ.
Nhờ đó 100% học sinh dân tộc Mông trong xóm đều được đến trường. (ảnh: baothainguyen.vn)

MC Thanh Thủy: Thưa quý vị và các bạn. Nhìn lại những chính sách dân tộc mà tỉnh đã triển khai trong thời gian qua, có thể thấy những thành quả lớn lao từ các nguồn lực thực hiện chính sách tác động đến cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Thể hiện rõ nét nhất là diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có sự thay đổi theo hướng tích cực; hệ thống giao thông và cơ sở hạ tầng từng bước được đầu tư; tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh; đời sống vật chất tinh thần của người dân vùng dân tộc thiểu số, miền núi được cải thiện; an ninh trật tự, an toàn xã hội được giữ vững. Qua đó góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, củng cố vững chắc niềm tin của đồng bào đối với Đảng và Nhà nước.

Tuy nhiên, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vẫn là vùng khó khăn nhất, các xã đặc biệt khó khăn là vùng lõi khó khăn của tỉnh. Thêm vào đó, địa hình chia cắt, thiên tai khắc nghiệt, dịch bệnh bất thường... vẫn là những thách thức lớn đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đòi hỏi cần được tiếp tục quan tâm của các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị.

Thưa quý vị và các bạn, Chương trình đối thoại trực tuyến “Thực hiện hiệu quả chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số” của chúng tôi xin tạm dừng tại đây!

Một lần nữa xin trân trọng cảm ơn hai vị khách mời đã tham gia Chương trình, cảm ơn quý vị và các bạn đã quan tâm theo dõi!

Xin kính chào và hẹn gặp lại trong những chương trình lần sau!

Ban Biên tập
thainguyen.gov.vn