Thưa quý vị và các bạn!

Hệ thống công trình thủy lợi và đê điều có vai trò đặc biệt quan trọng, ngoài cung cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, các công trình này còn có nhiệm vụ điều tiết, phòng, chống lũ, giảm nhẹ thiên tai cho vùng hạ du, bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân và khắc phục chống hạn hàng năm. Tuy nhiên những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu làm cho mưa bão diễn biến phức tạp và bất thường. Nếu công trình thủy lợi và đê điều không an toàn thì nguy cơ về các sự cố nguy hiểm là điều có thể xảy ra. Chính bởi vậy, việc đảm bảo an toàn cho các công trình này hết sức cần thiết.

Để cùng tìm hiểu rõ hơn về nội dung này, BBT Cổng thông tin điện tử tỉnh Thái Nguyên tổ chức chương trình Tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Đảm bảo an toàn đê và công trình thủy lợi mùa mưa lũ”. Chương trình có sự tham gia của hai vị khách mời, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu:

Ông Nguyễn Văn Bắc, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh;

Ông Nguyễn Văn Hòa, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Phú Bình, Phó Trưởng Ban Chỉ huy PCTT và TKCN huyện Phú Bình.

MC Kim Oanh: Câu hỏi đầu tiên xin dành cho ông Bắc. Là vấn đề được người dân rất quan tâm, xin ông cho biết hiện trạng an toàn của các công trình thủy lợi, đê điều trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt là khả năng chống lũ của các công trình này trong mùa mưa lũ?

Ông Nguyễn Văn Bắc: Về hiện trạng các công trình thủy lợi, thực hiện văn bản chỉ đạo của Trung ương, UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sau khi rà soát hiện nay, trên địa bàn tỉnh có trên 1.106 công trình đầu mối, với 277 hồ chứa nước, 471 đập dâng nhỏ, trên 305 trạm bơm tưới nhỏ, 01 trạm bơm tiêu vừa và khoảng trên 4.000km kênh mương, có nhiệm vụ tích trữ nước, cấp nước tưới cho sản xuất nông nghiệp, cấp nước cho sinh hoạt, công nghiệp, nuôi trồng thủy sản...Trong đó, 198 công trình đập, hồ chứa thủy lợi phải thực hiện bảo đảm an toàn theo quy định của Nghị định số 114 năm 2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra, đánh giá hiện trạng công trình thủy lợi trước mùa mưa lũ năm 2020 vừa qua của đoàn công tác liên ngành và chính quyền địa phương, cơ bản các công trình ổn định, đảm bảo chống lũ theo thiết kế; một số công trình, hạng mục của đập, hồ chứa thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp cần phải bố trí kinh phí để đầu tư duy tu, sửa chữa nâng cấp (Cụ thể, số lượng hồ chứa bị hư hỏng, xuống cấp là 69 công trình bao gồm 27 hồ lớn, 12 hồ vừa và 30 hồ nhỏ).

Về hiện trạng hệ thống đê điều, theo phân cấp của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên hiện có tổng số 48,20 km đê từ cấp IV- III. Trong đó: Đê cấp III có tổng chiều dài 34,43 km gồm tuyến đê: Chã, Sông Công, Hà Châu. Đê cấp IV có tổng chiều dài 13,78 km gồm tuyến đê. Các tuyến đê có nhiệm vụ phòng chống lũ trên các tuyến sông Cầu, sông Công; nằm trong khu vực có nguy cơ bị lũ lụt do các tuyến đê bảo vệ.

Để quản lý hệ thống đê điều, Chi cục Thủy lợi có một lực lượng chuyên trách chia thành 3 Hạt QLĐ quản lý toàn bộ hệ thống công trình đê điều trên địa bàn tỉnh; ngoài lực lượng QLĐ chuyên trách ra còn có các lực lượng Quản lý đê nhân dân, lực lượng tuần tra canh gác do các địa phương có đê thành lập và lực lượng thủ kè, thủ cống.

Hàng năm, các tuyến đê đều được Chi cục Thủy lợi duy tu, bảo dưỡng bằng các nguồn vốn của địa phương và Trung ương, cơ bản đã cứng hóa được mặt đê bằng bê tông, cao trình đỉnh đê cao hơn mực nước lũ thiết kế ứng tần suất 4%; Hiện tại hệ thống đê điều tỉnh Thái Nguyên đảm bảo an toàn chống lũ trong mùa mưa lũ năm 2020. Qua công tác kiểm tra trước lũ đã xác định các vị trí trọng điểm, xung yếu, qua đó Chi cục đã tham mưu xây dựng trình UBND tỉnh phê duyệt phương án hộ đê chi tiết cụ thể, đảm bảo chủ động sẵn sàng ứng phó với các tình huống có thể xảy ra theo phương châm 4 tại chỗ.

Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn tỉnh kiểm tra mực nước tại hồ Gò Miếu, xã Ký Phú, huyện Đại Từ. (Ảnh: baothainguyen.org.vn)

MC Kim Oanh: Với hơn 100 hồ chứa, đập dâng trên địa bàn, trong đó có 4 hồ, đập lớn, thì công tác đảm bảo an toàn cho các hồ, đập trong mùa mưa lũ cũng rất quan trọng. Huyện Phú Bình đã thực hiện công tác này như nào thưa ông Hòa?

Ông Nguyễn Văn Hòa: Hiện nay trên địa bàn huyện có 106 công trình hồ đập, trong đó có 04 hồ đập lớn do tỉnh quản lý, còn lại cấp huyện được giao quản lý 102 công trình. Các công trình hồ đập tập trung trung chủ yếu ở khu vực các xã miền núi của huyện. Trong những năm qua tình hình thời tiết diễn biến rất bất thường, do đó công tác đảm bảo an toàn cho các hồ đập luôn được huyện đặc biệt coi trọng, cụ thể như: Huyện đã tăng cường tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân, phổ biến pháp luật về khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi; nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân trong hỗ trợ, cung cấp thông tin; tham gia, phối hợp vào các hoạt động trong quản lý, khai thác, bảo vệ và vận hành công trình; xây dựng kế hoạch, tổ chức kiểm tra, định kỳ đánh giá an toàn đập, hồ chứa nước cũng như chất lượng các công trình thủy lợi trên địa bàn quản lý, đồng thời kết hợp đánh giá chất lượng công trình trước, trong và sau mùa mưa lũ đảm bảo công trình ổn định, vận hành an toàn. Xác định mục tiêu bảo đảm an toàn đập là ưu tiên cao nhất trong quản lý, khai thác, vận hành đập, hồ chứa nước.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chỉ đạo lực lượng tổ thủy nông tổ chức phát quang cây cối trên các bờ đập chính, đập phụ, cống tưới, tràn xả lũ, bể hút, bể xả, nhà trạm, hệ thống các kênh tưới, tiêu. Thường xuyên kiểm tra, kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm an toàn công trình. Xây dựng phương án ứng phó cụ thể đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ du đập. Rà soát, đánh giá lại khả năng thoát lũ của vùng hạ du các hồ chứa thủy lợi trên địa bàn. Thường xuyên thu thập dữ liệu, bản tin dự báo khí tượng thủy văn để có những dự báo, chỉ đạo kịp thời trong vận hành hồ chứa, đảm bảo an toàn. Ngoài ra, huyện cũng xây dựng kế hoạch, lập danh mục các công trình thủy lợi được đầu tư, sửa chữa, nâng cấp đảm bảo vận hành an toàn, ổn định nâng cao năng lực hiệu quả công trình đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất và dân sinh kinh tế.

MC Kim Oanh: Thực tế cho thấy, qua mỗi mùa mưa lũ, tình trạng hệ thống đê điều, công trình thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp xảy ra rất phổ biến. Để kịp thời khắc phục tình trạng trên, việc kiểm tra, đánh giá hiện trạng an toàn đê và các công trình thủy lợi được thực hiện ra sao thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Bắc: Thực hiện Luật Thủy lợi, Luật Đê điều và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, đặc biệt là chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, UBND tỉnh, hàng năm, Chi cục Thủy lợi đều tham mưu cho UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT thành lập đoàn kiểm tra hiện trạng các công trình thủy lợi, đê điều trên địa bàn tỉnh với thành phần tham gia là đại diện các Sở, ngành và UBND các huyện, thành phố, thị xã tiến hành kiểm tra trước, sau mùa mưa lũ. Qua đó, đánh giá hiện trạng công trình, mức độ hư hỏng sau mưa lũ, xây dựng kế hoạch sửa chữa đối với các công trình bị hư hỏng, báo cáo UBND tỉnh, Bộ Nông nghiệp và PTNT bố trí nguồn kinh phí để đầu tư duy tu, sửa chữa, đảm bảo an toàn công trình, đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất nông nghiệp. Việc đánh giá hiện trạng công trình và phương án hộ đê được báo cáo bảo vệ trước Tổng cục PCTT và được UBND tỉnh phê duyệt làm cơ sở để thực hiện công tác hộ đê trong mùa mưa lũ. Ngoài ra, các lực lượng quản lý công trình, lực lượng QLĐ chuyên trách, tuần tra canh gác hộ đê cũng thường xuyên tuần tra, kịp thời phát hiện các hư hỏng, sự cố gây mất an toàn công trình để có phương án sửa chữa hiệu quả.

MC Kim Oanh: Đối với những hồ, đập xuống cấp, mất an toàn ngành có giải pháp gì để nâng cao chất lượng quản lý, vận hành thưa ông Bắc?

Ông Nguyễn Văn Bắc: Đối với các công trình đập, hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp, mất an toàn, ngành đã chú trọng sửa chữa, nâng cấp các công trình hư hỏng, mất an toàn. Hàng năm, ngành đã chỉ đạo các đơn vị trực tiếp quản lý, khai thác tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thường xuyên theo dõi diễn biến công trình trong mùa mưa, lũ; phát hiện sớm và xử lý sự cố ngay từ giờ đầu nếu có sự cố xảy ra; hàng năm phải xây dựng, điều chỉnh, bổ sung phương án bảo vệ công trình đập, hồ chứa thủy lợi, phương án ứng phó với thiên tai, phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp theo đúng quy định, phối hợp với chính quyền địa phương huy động, bố vật tư, phương tiện, lực lượng theo phương châm bốn tại chỗ, đảm bảo xử lý sự cố xảy ra nếu có; tổ chức trực ban 24/24 giờ trong thời gian có mưa, lũ nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các ẩn họa, hư hỏng, sự cố  ngay từ giờ đầu, giảm thiểu thiệt hại do sự cố gây ra; nghiêm túc thực hiện các quy định về quản lý an toàn đập, hồ chứa thủy lợi theo quy định.

Chúng tôi cũng phối hợp với các Sở, ngành tham mưu UBND tỉnh báo cáo Bộ Nông nghiệp và PTNT bố trí kinh phí để đầu tư duy tu, sửa chữa nâng cấp các công trình bị hư hỏng, xuống cấp có nguy cơ mất an toàn nhằm đảm bảo an toàn cho công trình  (Trong thời gian vừa qua có tổng số 32 công trình với tổng kinh phí khoảng 331 tỷ đồng)

Trong giai đoạn 2016-2019 trên địa bàn tỉnh sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới được 40 hồ, đập, trong đó sửa chữa, nâng cấp được 37 công trình, xây dựng mới được 03 công trình.

Ngoài ra, chúng tôi cũng chỉ đạo các đơn vị quản lý, khai thác công trình đập, hồ chứa thủy lợi rà soát, tổ chức kiện toàn bộ máy đảm bảo yêu cầu về năng lực theo đúng quy định.

Sửa chữa phần mái thượng lưu đập Na Căng, xã Bàn Đạt, huyện Phú Bình.

MC Kim Oanh: Thưa ông Hòa, theo quy định, UBND cấp huyện có nhiệm vụ tổ chức thực hiện công tác phòng chống thiên tai, quản lý, bảo vệ, tu bổ, nâng cấp, kiên cố hóa đê điều và hộ đê. Vậy huyện Phú Bình đã triển khai nhiệm vụ này như thế nào trong thời gian qua?

Ông Nguyễn Văn Hòa: Tại huyện Phú Bình có tuyến đê Hà Châu đi qua địa bàn hai xã Nga My và Hà Châu, với chiều dài hơn 5,5km; việc triển khai nhiệm vụ hộ đê trong mùa mưa bão được huyện xác định là nhiệm vụ định kỳ, hàng năm và thường xuyên.

UBND huyện đã giao nhiệm vụ cho Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Cơ quan thường trực Ban Chỉ huy PCTT và TKCN huyện là đầu mối tiếp nhận toàn bộ thông tin, diễn biễn tình hình, các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của Ban Chỉ huy PCTTT và TKCN tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục Thủy lợi trong mùa mưa lũ; liên tục cập nhật kịp thời thông tin mọi diễn biến về tình hình mưa, lũ trên địa bàn, cùng với UBND hai xã Nga My, Hà Châu sẵn sàng huy động lực lượng khi được điều động.

Để phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời, dứt điểm các hành vi vi phạm nhằm bảo đảm an toàn cho hệ thống đê điều và thông thoáng lòng dẫn, chúng tôi đã xây dựng lịch kiểm tra đánh giá hiện trạng, chất lượng công trình đê điều, công trình kè chống sạt lở bờ sông, công trình phòng chống lụt bão.

Huyện cũng chỉ đạo hai xã Nga My, Hà Châu củng cố tổ chức, kiện toàn lực lượng tuần tra, canh gác đê, đội xung kích phòng chống thiên tai trên địa bàn xã. Phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên của các lực lượng; đôn đốc, duy trì nhiệm vụ canh gác, kiểm tra phát hiện và ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật về đê điều và phòng, chống lụt, bão. Phối hợp chặt chẽ với lực lượng chuyên trách quản lý đê điều, lực lượng nhân dân trong việc thường xuyên kiểm tra, tuần tra, canh gác bảo vệ đê điều thuộc địa bàn, tham gia xử lý sự cố đê điều. Tổ chức dọn dẹp, phát quang mái đê, chân đê trong phạm vi bảo vệ đê.

Ngoài ra, chúng tôi cũng tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đê điều, vận động nhân dân thực hiện pháp luật về đê điều. Đồng thời phối hợp cùng Hạt quản lý đê Hà Châu xử lý dứt điểm các hành vi lấn chiếm mặt đê, mái đê, hành lang bảo vệ đê gây ảnh hưởng đến an toàn đê và hành lang thoát lũ. Thực hiện và duy trì chế độ trực ban trong mùa mưa lũ 24/24 giờ.

Tham gia đầy đủ các hoạt động phối hợp cùng Chi cục Thủy lợi kiểm tra đánh giá chất lượng công trình đê điều trước, trong và sau mùa mưa lũ. Phối hợp bảo vệ trọng điểm, hiệp đồng quân sự với các lực lượng vũ trang, chuẩn bị lực lượng, vật tư, phương tiện sẵn sàng huy động theo phương châm “4 tại chỗ”.

MC Kim Oanh: Hiện nay vi phạm pháp luật về thủy lợi, đê điều vẫn xảy ra ở nhiều địa phương trên cả nước. Thưa ông Bắc, ở Thái Nguyên tình trạng này thế nào? Và việc xử lý các vi phạm ra sao?

Ông Nguyễn Văn Bắc: Công tác quản lý đê điều, thủy lợi hiện nay gặp rất nhiều khó khăn do tình hình vi phạm ngày càng phức tạp, cán bộ làm công tác quản lý đê điều, thủy lợi chưa kiên quyết, chủ động trong việc xử lý vi phạm; công tác phối hợp trong quản lý và bảo vệ đê điều, thủy lợi của một số địa phương chưa được quan tâm, chính quyền cơ sở chưa thực sự vào cuộc quyết liệt trong việc xử lý dứt điểm các vụ vi phạm, nên kết quả giải quyết chưa cao, vẫn còn tồn đọng nhiều vụ vi phạm xảy ra ở các địa phương và các công trình do chi cục quản lý.

Người dân làm dịch vụ trái phép trên hồ Suối Lạnh, xã Thành Công, T.X Phổ Yên

MC Kim Oanh: Liên quan đến công tác xử lý vi phạm pháp luật về đê điều, thời gian qua, nhiều địa phương đã quan tâm giải quyết xong vẫn còn tuyến đê bị xâm hại, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố. Tại huyện Phú Bình, công tác kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm đê điều được triển khai như thế  nào thưa ông Hòa? Có khó khăn gì trong việc xử lý vi phạm không thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Hòa: Như tôi đã đề cập ở phần trên, huyện Phú Bình có hơn 5,5km của tuyến đê Hà Châu đi qua. Toàn bộ hành lang bảo vệ đê điều trong phạm vi 5m đều đã được giải phóng xong, đoạn đê đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận là đê kiểu mẫu. Để có được sự công nhận như vậy đòi hỏi quyết tâm, cố gắng nỗ lực của cả hệ thống chính trị của hai xã và chỉ đạo sát sao UBND huyện Phú Bình.

Trong đó, công tác kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm đê điều được huyện triển khai đồng bộ kịp thời và hiệu quả. Hạt quản lý đê Hà Châu là Lực lượng chuyên trách quản lý đê điều thường xuyên kiểm tra, theo dõi diễn biến tình trạng đê điều. Qua đó phát hiện và có biện pháp ngăn chặn kịp thời, kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm về đê điều theo quy định của pháp luật.

Cùng với đó, nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục pháp luật về đê điều là rất quan trọng. Chúng tôi đã tăng cường công tác vận động cộng đồng tham gia quản lý và bảo vệ đê điều, tập huấn nghiệp vụ kỹ thuật cho các lực lượng thực hiện nhiệm vụ hộ đê, phòng, chống lụt, bão (tại huyện chúng tôi các lực lượng tham gia gồm: lực lượng quản lý đê nhân dân, lực lượng tuần tra, canh gác đê, lực lượng thủ kè, thủ cống, lực lượng xung kích phòng chống thiên tai).

Ngoài ra, huyện chỉ đạo UBND hai xã Nga My, Hà Châu tham gia kiểm tra, phối hợp, quản lý, bảo vệ kho vật tư dự trữ chuyên dùng phục vụ công tác phòng, chống lụt, bão; đảm bảo sẵn sàng khi được huy động, điều động đạt hiệu quả cao nhất.

Tuy nhiên trong triển khai nhiệm vụ cũng còn một số khó khăn nhất định. Một số ít hộ dân sinh sống gần đê còn có hành vi lấn chiếm hành lang đê làm lều quán, công trình tạm trong phạm vi bảo vệ đê. Khi lực lực lượng quản lý đê chuyên trách cùng đoàn làm việc của UBND xã phát hiện đến kiểm tra, thuyết phục, yêu cầu lập biên bản còn chưa hợp tác, chưa tự giác tháo dỡ, một vài trường hợp đổ, tập kết vật liệu xây dựng làm nhà đã làm cản trở lấn chiếm đê và hành lang đê còn xảy ra, một vài trường hợp khác chủ yếu là công nhân đi làm công ty buổi sáng khi đi làm mang rác của nhà vứt ra hành lang đê gây ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường, gây khó khăn cho công tác quản lý, vệ sinh công trình... Những hành vi như vậy còn xảy ra, nhưng có tỷ lệ rất nhỏ.

Nhìn chung, phần lớn các hộ dân sinh sống gần đê đều chấp hành rất tốt quy định về bảo vệ đê điều, do được tuyên truyền đầy đủ, thường xuyên nên sự tự giác của các hộ dân là rất cao, phối hợp tốt cùng chính quyền địa phương trong tham gia bảo vệ công trình đê điều.

MC Kim Oanh: Chúng tôi được biết hiện vẫn còn người dân sống quanh khu vực sông, nguy cơ sạt lở đất rất cao trong mùa mưa lũ. Vậy công tác cảnh báo, khuyến cáo cho các hộ dân ở khu vực này được huyện thực hiện như thế nào thưa ông Hòa?

Ông Nguyễn Văn Hòa: Huyện Phú Bình thuộc vùng hạ du sau đập dâng Thác Huống của Sông Cầu, chịu ảnh hưởng, tác động rất lớn do lũ lụt hàng năm từ sông Cầu gây ra. Sông Cầu chảy qua 8 xã của huyện Phú Bình với chiều dài gần 25km, sau các đợt lũ tình trạng sạt lở đất hai bờ sông Cầu diễn ra nghiêm trọng, uy hiếp trực tiếp tới an toàn tài sản công trình của các hộ dân sinh sống và đất đai sản xuất, canh tác hai bên bờ sông.

Toàn huyện Phú Bình hiện mới kè chống sạt lở được hơn 7km kè bờ sông tại các xã Thượng Đình, Úc Kỳ, Nga My, Hà Châu. Hiện còn nhiều đoạn sạt lở khác cần phải gia cố khẩn cấp tại xã Đào Xá, Bảo Lý, Nhã Lộng, Xuân Phương để tăng khả năng phòng lũ, chống xói lở đoạn xung yếu của Sông Cầu, bảo vệ dân cư, bảo vệ đất đai bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản nhân dân.

Trước những thiệt hại và diễn biến bất thường của thời tiết và thiên tai, để chủ động đối phó với mưa, lũ và các sự cố do thiên tai gây ra, đặc biệt là nguy cơ sạt lở đất hai bờ sông Cầu, huyện đã tổ chức cắm biển cảnh báo nguy hiểm sạt lở, căng dây cấm người và gia súc qua lại tại các vị trí mép bờ sông, các điểm sạt lở; thông báo đến các hộ dân sinh sống khu vực bờ phải sông Cầu các khu vực sạt lở xung yếu về tình hình mưa, lũ và nguy cơ mất an toàn;

Chúng tôi đã bố trí lực lượng túc trực 24/24 giờ tại các vị trí sạt lở nguy hiểm, xung yếu; khi nước lũ dâng cao sẵn sàng di chuyển người và tài sản của các hộ dân có nhà ở đang bị uy hiếp do sạt lở bờ sông đến nơi an toàn; cũng như đảm bảo chỗ ở và sinh hoạt cho các hộ dân. Liên tục cập nhật thông tin về tình hình mưa lũ, theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình thời tiết, thông tin kịp thời, tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân trên hệ thống loa truyền thanh của xã, xóm để người dân nâng cao ý thức cảnh giác.

UBND huyện cũng chỉ đạo Phòng Nông nghiệp và PTNT (là cơ quan thường trực Ban chỉ huy PCTT và TKCN huyện) cùng Ban chỉ huy Quân sự huyện, Công an huyện và UBND các xã dọc sông Cầu túc trực lực lượng sẵn sàng ứng cứu, xử lý khi thiên tai bất ngờ xảy ra.

MC Kim Oanh: Thưa ông Bắc, Hồ Núi Cốc là công trình thủy lợi trọng điểm cấp Quốc gia, không những đảm bảo nhu cầu tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp mà còn là nguồn nước đầu vào cho một số nhà máy nước trên địa bàn. Bởi vậy an toàn của hồ Núi Cốc là vấn đề được người dân rất quan tâm. Xin ông cho biết, việc đảm bảo an toàn công trình này hiện nay ra sao?

Ông Nguyễn Văn Bắc: Hồ Núi Cốc rộng khoảng 25km2 với dung tích chứa 175 triệu m3 nước. Trong những năm vừa qua công trình đã thực sự mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhân dân tỉnh Thái Nguyên. Hệ thống thủy lợi Núi Cốc có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc góp phần phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh. Vì vậy việc đảm bảo an toàn công trình hồ Núi Cốc là nhiệm vụ rất quan trọng. Nhận thức được tầm quan trọng đó, việc đầu tư sửa chữa, nâng cấp đã được các cấp, ngành, đơn vị quan tâm, cụ thể: Năm 2017, 2018 công trình đã được xử lý khoan phụt tạo màng chống thấm cho thân đập chính và xử lý khôi phục đống đá tiêu nước của đập chính, sửa chữa mái hạ lưu và trồng cỏ bảo vệ.

Từ năm 2018, Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên đã tiến hành lắp 2 camera theo dõi, giám sát trực tiếp ở vị trí tràn xả lũ và thân đập chính. Chi cục Thủy lợi cũng thường xuyên chỉ đạo Công ty TNHH Một thành viên khai thác thủy lợi Thái Nguyên tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi diễn biến công trình trong mùa mưa lũ, thực hiện vận hành công trình theo đúng quy trình vận hành đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT phê quyệt. Hiện nay, UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp &PTNT chủ trì xây dựng quy trình vận hành, điều tiết hồ chứa nước Núi Cốc mới, thay thế Quy trình hiện hành để phù hợp với sự thay đổi nhu cầu dùng nước, phù hợp với quy mô, nhiệm vụ công trình; nghiêm túc thực hiện các quy định về đảm bảo an toàn đập, hồ chứa thủy lợi theo đúng quy định. Bước vào mùa mưa bão năm 2020, Công ty TNHH một thành viên khai thác thủy lợi Thái Nguyên, đang theo dõi chặt chẽ các hạng mục công trình như: Đập đất, cống lấy nước, tràn xả lũ, khu vực lòng hồ, hệ thống kênh… đảm bảo trực 24/24 giờ, để có biện pháp khắc phục kịp thời khi có sự cố xảy ra. Hiện nay công trình cơ bản đảm bảo an toàn chống lũ theo thiết kế.

Nhân viên Trạm Khai thác thủy lợi Đại Từ vận hành, kiểm tra thiết bị cơ khí điều tiết nước ở hồ Phượng Hoàng, xã Cù Vân (Ảnh: baothainguyen.org.vn)

MC Kim Oanh: Theo nhận định của cơ quan khí tượng thủy văn, năm nay, thời tiết tiếp tục có những diễn biến bất thường, khả năng xảy ra các đợt mưa lớn gây lũ rất cao. Để đảm bảo an toàn cho các tuyến đê và công trình thủy lợi trên địa bàn, cũng như ứng phó với tình huống thiên tai có thể xảy ra, huyện Phú Bình tập trung vào những giải pháp gì thưa ông Hòa?

Ông Nguyễn Văn Hòa: Qua theo dõi nhiều năm, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu nên tình hình thiên tai diễn biến bất thường, phức tạp và không theo quy luật nên gây ra nhiều khó khăn cho sản xuất. Riêng đối với huyện Phú Bình, thời gian qua, thiên tai cũng gây ra cho huyện thiệt hại lớn về tài sản nhà nước và nhân dân. Các đợt khô hạn kéo dài thường xảy ra tại các xã miền núi, tình trạng ngập úng xảy ra ở các xã trung du và khu sản xuất ven sông, các đợt rét đậm, rét hại kéo dài, nắng nóng cục bộ xảy ra trên diện rộng, dông lốc và mưa lớn thường xảy ra đồng thời, các loại sâu bệnh gây hại cho cây trồng còn bùng phát gây ra thiệt hại và ảnh lớn cho ngành trồng trọt và đời sống sinh hoạt của nhân dân.

Để đảm bảo an toàn cho tuyến đê Hà Châu và các công trình thủy lợi trên địa bàn, cũng như ứng phó với tình huống thiên tai có thể xảy ra, huyện Phú Bình tập trung vào các 03 nhóm giải pháp.

Trước hết, là giải pháp về thông tin tuyên truyền: Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, thông tin, truyền thông về thời tiết, thiên tai nhất là mưa lớn theo hình thức nhà nước và nhân dân cùng làm; liên tục cập nhật thông tin, diễn biến tình hình thời tiết, khí tượng, thủy văn trong khu vực, thông báo qua phương tiện truyền thông cho nhân dân sinh sống tại các khu vực xung yếu, ven sông vùng trũng, thấp và những nội dung khuyến cáo, hướng dẫn của cơ quan chức năng về các biện pháp phòng, chống để nhân dân biết và chủ động thực hiện, trên cơ sở đó đưa ra những dự báo, cảnh báo; xác định khu vực và phạm vi, quy mô ảnh hưởng gây ngập, đồng thời xây dựng các vị trí di dời dân an toàn phù hợp với tình hình thực tế.

Quán triệt và thực hiện nghiêm túc phương châm “bốn tại chỗ”: chỉ huy tại chỗ; lực lượng tại chỗ; vật tư, phương tiện và kinh phí tại chỗ; hậu cần tại chỗ. Và “ba sẵn sàng” chủ động phòng tránh, đối phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và có hiệu quả trong quá trình tổ chức thực hiện công tác phòng, chống, ứng cứu và khắc phục hậu quả.

Thứ hai, về công tác triển khai, ứng phó: Kiện toàn Ban chỉ huy PCTT và TKCN của các cấp, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên trong Ban chỉ huy.

Thường xuyên tổ chức kiểm tra, đánh giá an toàn hồ đập, thực hiện các biện pháp chủ động phòng, chống xử lý kịp thời các hư hỏng để đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước. Lập và trình phê duyệt quy trình vận hành, bảo trì hồ, đập. xác định trọng điểm và bảo vệ trọng điểm, đánh giá thực tế khả năng huy động nhân lực, vật tư, phương tiện ứng cứu khi có tình huống sự cố bất thường xảy ra.

Xây dựng lực lượng hiệp đồng tác chiến cùng các lực lượng quân sự đóng quân trên địa bàn, chuẩn bị đầy đủ lực lượng, các phương tiện và vật tư tại chỗ được huy động sẵn sàng khi được điều động cùng trang thiết bị trưng dụng trong nhân dân. Toàn bộ hoạt động chuyển sang trạng thái sẵn sàng ứng phó khi có hiệu lệnh.

Thứ ba là giải pháp về đầu tư xây dựng, nâng cấp, duy tu, cải tạo công trình đê điều, công trình phòng chống lụt bão, phòng chống thiên tai.

Trong nhiều biện pháp được đưa ra thì việc đầu tư xây dựng các công trình phòng chống lụt bão, phòng chống thiên tai là nhiệm vụ, giải pháp cấp bách hàng đầu cần được thực hiện ngay để tăng cường khả năng phòng lũ, chống xói lở đoạn xung yếu của sông Cầu, bảo vệ dân cư, bảo vệ đất đai bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản nhân dân. Ngoài ra nhiều công trình hồ đập, kênh mương được đầu tư xây dựng đảm bảo chủ động dẫn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất và sinh hoạt của nhân dân đồng thời tăng cường ổn định an toàn công trình trong mùa mưa bão.

Huyện xác định, đang trong mùa mưa bão năm 2020, việc chủ động triển khai phòng, chống, ứng phó để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại khi thiên tai xảy ra là rất quan trọng, là nhiệm vụ xuyên suốt trong công tác PCTT nhằm bảo vệ an toàn tính mạng người dân, bảo vệ tài sản, công trình, cơ sở sản xuất của nhân dân, góp phần ổn định, đảm bảo an ninh, chính trị và trật tự an toàn xã hội.

MC Kim Oanh: Thưa ông Bắc, với chức năng kiêm nhiệm là Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh, đơn vị đã tham mưu cho Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh nhiệm vụ, giải pháp gì trong công tác phòng chống thiên tai trước mùa mưa lũ năm nay?

Ông Nguyễn Văn Bắc: Năm 2020, tình hình thiên tai được dự báo có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường… Chỉ riêng từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 11 đợt thiên tai; làm 12 người bị thương và gây thiệt hại lớn về tài sản. Ước tổng thiệt hại khoảng 60 tỷ đồng.

Để chủ động trong công tác phòng ngừa và ứng phó với thiên tai, với chức năng, nhiệm vụ được giao là Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh, đơn vị đã tham mưu cho Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành, các đơn vị liên quan tập trung tổ chức triển khai thực hiện 5 giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng phó thiên tai. Xác định công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên của cả hệ thống chính trị; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc phân công, phân cấp, xác định rõ trách nhiệm, đặc biệt là người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ”; đa dạng hóa phương thức truyền thông, thông tin liên lạc qua mạng xã hội facebook, zalo, tin nhắn SMS.

Thứ hai, rà soát, bổ sung và phê duyệt kế hoạch PCTT năm 2020 trên địa bàn tỉnh; kế hoạch hoạt động của Ban Chỉ huy cấp tỉnh năm 2020;

Thứ ba, bố trí nguồn nhân lực phù hợp để thực hiện nhiệm vụ phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, trong đó tập trung kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các cấp; bố trí cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp để thực hiện nhiệm vụ phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Đồng thời, tăng cường xây dựng, củng cố Đội xung kích PCTT tại cấp xã với lực lượng dân quân tự vệ làm nòng cốt theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai để chủ động ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai ngay từ giờ đầu.

Thứ tư, bố trí kinh phí để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; sử dụng hiệu quả các nguồn kinh phí hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai; đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, công cụ hỗ trợ,... nâng cao năng lực của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy các cấp.

Thứ năm, duy trì chế độ trực ban phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tại các cấp; tham mưu, xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

Kè xóm Soi, xã Đông Cao, thị xã Phổ Yên (Ảnh: thainguyentv.vn)

MC Kim Oanh: Thưa ông Bắc, ông có thể cho biết cụ thể hơn về các nhiệm vụ, giải pháp đảm bảo an toàn cho các công trình thủy lợi và đê điều trong mùa mưa lũ năm nay?

Ông Nguyễn Văn Bắc: Để đảm bảo an toàn cho các công trình thủy lợi và đê điều trong mùa mưa lũ, ngành tập trung thực hiện các giải pháp như: Chỉ đạo các đơn vị quản lý, khai thác đập, hồ chứa thủy lợi, khẩn trương thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật; kiên quyết xử lý đối với tổ chức, cá nhân không thực hiện quy định của pháp luật về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước, tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm về quản lý chất lượng công trình xây dựng đối với hoạt động đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi trên địa bàn. Kiểm tra việc thực hiện quy trình vận hành công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh, rà soát, đánh giá các nội dung không còn phù hợp để điều chỉnh, bổ sung nhằm đảm bảo vận hành an toàn công trình và vùng hạ du đập. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá tổng thể thực trạng an toàn công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó, lập danh mục các công trình hư hỏng, xuống cấp có nguy cơ mất an toàn, tham mưu UBND tỉnh xem xét, bố trí kinh phí sửa chữa, khắc phục ngay các công trình, hạng mục công trình có nguy cơ mất an toàn trước mùa mưa, lũ tránh để xảy ra sự cố mất an toàn cho công trình và vùng hạ du. Kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư và nhà thầu thi công đang thi công xây dựng công trình đảm bảo hoàn thành tiến độ thi công vượt lũ, chống lũ an toàn, tuyệt đối không thi công sửa chữa công trình trong mùa mưa lũ. Tăng cường kiểm tra, đôn đốc, phát hiện và giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành việc tu bổ, nâng cấp, duy tu bảo dưỡng hệ thống đê điều đảm bảo chất lượng, kịp thời đưa công trình vào chống lũ năm 2020. Xây dựng phương án bảo vệ đối với các cống qua đê đã xảy ra sự cố do lũ những năm trước, cống mới xây dựng nhưng chưa làm việc trong điều kiện có lũ cao hoặc cống đang sửa chữa để chủ động xử lý khi có sự cố xảy ra. Chấp hành nghiêm quy trình vận hành đóng, mở cống dưới đê; chuẩn bị đủ số lượng chủng loại vật tư dự trữ cho từng tuyến đê. Tổ chức dọn dẹp, phát quang mái đê, chân đê trong phạm vi bảo vệ đê điều, để phục vụ công tác tuần tra, canh gác đê, phát hiện và xử lý sự cố ngay từ giờ đầu trong mùa mưa lũ. Tăng cường kiểm tra, rà soát vi phạm pháp luật về thủy lợi, đê điều trên địa bàn tỉnh, kịp thời ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm gây ảnh hưởng đến an toàn đê và công trình thủy lợi và khả năng thoát lũ.

Thưa quý vị và các bạn!

Cùng với các địa phương khác trong cả nước, Thái Nguyên đang chịu nhiều tác động bất lợi của biến đổi khí hậu như diễn biến thời tiết khắc nghiệt, mưa lũ xảy ra với cường độ lớn và rất thất thường. Trong khi nhiều công trình thủy lợi và đê điều do đầu tư xây dựng từ lâu nên đã xuống cấp. Thực tế cho thấy, qua mỗi mùa mưa lũ, tình trạng các công trình này bị hư hỏng xảy ra rất phổ biến. Chính vì vậy, vấn đề đảm bảo an toàn đê và công trình thủy lợi là rất quan trọng, cần phải có một giải pháp tổng thể và lâu dài.

Một lần nữa trân trọng cảm ơn hai vị khách mời đã tham gia chương trình!

Cảm ơn quý vị và các bạn đã quan tâm theo dõi. Xin kính chào và hẹn gặp lại.

thainguyen.gov.vn

BBT