Xã Côn Minh hiện có trên 120 ha trồng cây dong riềng

Côn Minh là vùng đất có truyền thống trồng dong riềng và sản xuất miến dong từ nhiều năm nay. Năm 2023, Làng nghề miến dong Côn Minh được công nhận là làng nghề truyền thống - một dấu mốc quan trọng để khẳng định vị trí đặc sản của địa phương. Côn Minh hiện có trên 120 ha trồng dong riềng, 2 hợp tác xã, 49 hộ gia đình tham gia làng nghề, mỗi năm cung ứng hàng trăm tấn miến ra thị trường.

Đặc biệt, sản phẩm miến dong Tài Hoan của Hợp tác xã Tài Hoan đã đạt chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia, trở thành niềm tự hào không chỉ của Côn Minh mà còn của cả khu vực miền núi phía Bắc Thái Nguyên. Thành công này không chỉ nâng tầm thương hiệu miến dong Côn Minh mà còn mở ra triển vọng xuất khẩu, đưa sản phẩm nông thôn ra thị trường quốc tế.

Sản phẩm miến dong Tài Hoan của Hợp tác xã Tài Hoan, xã Côn Minh đạt chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia

HTX Tài Hoan được thành lập từ năm 2018. Những ngày đầu khởi nghiệp, HTX đối mặt với nhiều khó khăn: Diện tích nguyên liệu nhỏ lẻ, quy trình sản xuất thủ công, sản phẩm chưa có thương hiệu. Tuy nhiên, với quyết tâm xây dựng sản phẩm sạch, an toàn và khác biệt, HTX từng bước chuẩn hóa quy trình sản xuất, đồng thời liên kết với nông dân để chủ động nguồn dong riềng. Năm 2018, sản phẩm miến dong Tài Hoan đạt OCOP 4 sao. Tiếp đó, HTX tập trung cải tiến bao bì, nhãn mác, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo không dùng chất bảo quản, phụ gia. Đến năm 2021, sản phẩm chính thức được công nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia. Năm 2024, trong đợt đánh giá lại, miến dong Tài Hoan tiếp tục giữ vững chứng nhận 5 sao, khẳng định sự bền vững trong chất lượng và uy tín thương hiệu.

Bà Nguyễn Thị Hoan, Giám đốc HTX Tài Hoan chia sẻ: “Chúng tôi xác định muốn giữ thương hiệu miến dong Côn Minh thì phải chủ động vùng nguyên liệu. Những năm qua, HTX đã liên kết với bà con mở rộng diện tích trồng dong, hỗ trợ giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm. Người dân yên tâm trồng, còn HTX có nguyên liệu sạch, chất lượng để sản xuất miến đạt chuẩn OCOP. Sau khi đạt OCOP 5 sao, lượng tiêu thụ miến dong Tài Hoan tăng từ 20 - 30% mỗi năm. HTX đang đầu tư thêm dây chuyền bán tự động để nâng cao năng suất, song vẫn giữ một số công đoạn thủ công nhằm lưu giữ hương vị đặc trưng của miến dong truyền thống. Việc đạt OCOP 5 sao không chỉ là niềm tự hào của HTX mà còn tạo ra sức lan tỏa lớn, khuyến khích nông dân mở rộng vùng nguyên liệu, xây dựng mô hình liên kết sản xuất hiệu quả.”

Sản phẩm miến dong của HTX Tài Hoan đã được xuất khẩu sang thị trường Châu Âu

Thực tế cho thấy, thu nhập từ cây dong riềng cao hơn nhiều so với các cây trồng truyền thống khác. Với giá thu mua ổn định từ HTX, người dân không lo “được mùa rớt giá”. Ông Ma Văn Thìn, một hộ dân trồng dong riềng xã Côn Minh cho biết: “Trồng dong riềng cho hiệu quả kinh tế cao hơn trồng lúa. Bình quân 1 ha dong riềng thu được từ 80 - 100 triệu đồng, lại có HTX bao tiêu nên chúng tôi rất yên tâm. Gia đình tôi năm nay mở rộng thêm 3.000 m² đất để trồng dong, mong vụ tới được mùa, bán cho HTX để có thu nhập ổn định.”

Đảng ủy, chính quyền xã Côn Minh luôn coi phát triển cây dong riềng và sản phẩm miến dong là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao đời sống Nhân dân. Bên cạnh việc duy trì làng nghề, xã cũng chú trọng mở rộng diện tích cây ăn quả, đa dạng hóa sản phẩm OCOP, từ đó hình thành chuỗi giá trị nông sản bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Cương, Bí thư Đảng ủy xã Côn Minh nhấn mạnh: “Xã xác định phát triển vùng nguyên liệu dong riềng gắn với làng nghề miến dong là trụ cột để phát triển kinh tế. Đồng thời, chúng tôi khuyến khích Nhân dân mở rộng diện tích cây ăn quả, xây dựng thêm sản phẩm OCOP, từ đó hình thành chuỗi giá trị nông sản, góp phần xây dựng nông thôn mới và nâng cao đời sống người dân. Mục tiêu đến năm 2030 của Côn Minh là phấn đấu duy trì và phát triển ổn định Làng nghề miến dong, đồng thời có thêm ít nhất 2 sản phẩm OCOP mới được công nhận.”

Để đạt mục tiêu, Côn Minh đang tập trung triển khai ba hướng đi chiến lược: Quy hoạch và mở rộng diện tích trồng dong riềng gắn với vùng nguyên liệu tập trung, hỗ trợ giống, vốn và kỹ thuật cho người dân; thúc đẩy liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ, khuyến khích doanh nghiệp và HTX ký hợp đồng bao tiêu, đảm bảo đầu ra ổn định cho nông sản; nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, chú trọng khâu thiết kế bao bì, nhãn hiệu, ứng dụng thương mại điện tử, mở rộng kênh phân phối trong và ngoài nước. Song song với đó, xã đẩy mạnh đầu tư hạ tầng giao thông, phát triển dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế. Các chương trình đào tạo nghề, giảm nghèo, hỗ trợ sản xuất cũng được triển khai đồng bộ, góp phần nâng cao đời sống người dân.

Người dân xã Côn Minh bắt đầu vào vụ thu hoạch dong riềng

Nhờ sự đồng lòng của chính quyền và Nhân dân, diện mạo nông thôn Côn Minh đã có nhiều đổi thay. Tỷ lệ hộ nghèo giảm, nhiều hộ vươn lên khá giả nhờ trồng dong riềng và làm miến. Nếu như năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã còn trên 30%, thì đến năm 2025 con số này đã giảm xuống còn khoảng 12%. Đây là minh chứng rõ rệt cho hiệu quả từ việc phát triển cây dong riềng, làng nghề miến dong cùng các mô hình kinh tế nông thôn mới. Không chỉ giúp nhiều hộ thoát nghèo bền vững, cây dong riềng còn trở thành điểm tựa quan trọng để người dân vươn lên khá giả, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống. Sản phẩm miến dong Côn Minh ngày càng khẳng định vị thế, không chỉ trong tỉnh mà còn từng bước vươn ra thị trường quốc tế.

Tuy còn không ít khó khăn như sản xuất nhỏ lẻ, thiếu vốn đầu tư, thị trường chưa thật sự rộng…, nhưng với hướng đi đúng đắn, sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền và sự đồng thuận của Nhân dân, Côn Minh đang dần hình thành vùng nông thôn mới năng động, nơi cây dong riềng trở thành nền tảng sinh kế bền vững, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.