Điểm du lịch cộng đồng xóm Khuôn Tát, xã Phú Đình được công nhận vào năm 2024

Khuôn Tát là miền đất có những triền núi xanh mướt, những con suối trong lành, khí hậu mát mẻ quanh năm. Các dân tộc còn lưu giữ được những nét văn hóa độc đáo như hát then, đàn tính, làn điệu dân ca mượt mà của dân tộc Tày, hát ví của dân tộc Dao. Đồng bào các dân tộc nơi đây còn tích lũy được nhiều bài thuốc dân gian, ẩm thực đa dạng, nghề thủ công truyền thống như đan lát, làm đồ gỗ, làm nghề chè... Xóm Khuôn Tát có khí hậu mát mẻ, trong lành, được bao quanh bởi dãy núi Hồng và đồi núi thấp, xen kẽ là những cánh đồng lúa, nương chè, những vườn cây ăn trái, vườn hoa khoe sắc. Xóm có dòng suối Khuôn Tát bắt nguồn từ dãy núi Hồng, uốn lượn quanh xóm chảy qua những khối đá liền tạo thành những bãi tắm nhỏ dọc theo suối, nước trong, mát lành. Xóm Khuôn Tát là nơi Bác Hồ và Trung ương Đảng từng ở và làm việc trong những năm tháng kháng chiến. Mang trong mình giá trị lịch sử, Khuôn Tát là một trong 13 điểm thuộc Khu di tích quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa với 3 địa điểm: Lán Bác Hồ tại đồi Nà Đình, cây đa Khuôn Tát, suối Khuôn Tát.

Những cơ sở lưu trú được đầu tư tại Khuôn Tát, song lượng khách đến chưa ổn định nên bà con Nhân dân chưa mở rộng được quy mô 

Mang trong mình nhiều tiềm năng phát triển du lịch, tháng 10/2024, Khuôn Tát được công nhận là Điểm du lịch cộng đồng cấp tỉnh. Tuy nhiên, việc phát triển du lịch cộng đồng ở Khuôn Tát sau hơn 1 năm được công nhận cũng còn nhiều khó khăn. Gia đình ông Triệu Đình Thịnh là những hộ gia đình đầu tiên tham gia làm du lịch cộng đồng ở Khuôn Tát, ông Thịnh cùng gia đình đã sửa sang lại ngôi nhà sàn truyền thống của gia đình để làm nơi lưu trú, đồng thời triển khai các dịch vụ như đạp xe và trải nghiệm các sản phẩm thủ công truyền thống. Tuy nhiên, việc thu hút du khách cũng như phát triển du lịch cộng đồng chưa thật sự phát triển. "Trong năm qua, Khuôn Tát đón nhiều đoàn khách, nhưng chủ yếu là khách thăm quan, có rất ít lượng khách lưu trú lại. Đây cũng là khó khăn để chúng tôi phát triển du lịch cộng đồng. Bản thân tôi đã cao tuổi, việc sử dụng các thiết bị công nghệ để làm clip, cũng như quảng bá dịch vụ cũng gặp khó khăn" - ông Triệu Đình Thịnh chia sẻ.

Đi sâu vào xóm, trên con đường thanh bình, nơi những lá cọ rì rào trong nắng sớm, tại homestay của gia đình, chị  Hoàng Thị Hậu đang tất bất cùng người dân trong xóm vo gạo, chuẩn bị những phần đỗ để đón khách đến trải nghiệm làm bánh dày. Là người trẻ ở địa phương, chị Hậu rất trăn trở với việc phát triển du lịch cộng đồng ở Khuôn Tát. Chị Hậu bộc bạch: "Đồng bào Tày ở Khuôn Tát chúng tôi nhận thức rằng bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc là rất quan trọng.  Thực tế, khi các đoàn du khách đến Khuôn Tát, đều rất hào hứng với văn hóa truyền thống của chúng tôi, từ trang phục, lời ca đến ẩm thực. Tuy nhiên, do lượng khách còn rất vắng vẻ nên những người trẻ như chúng tôi vẫn phải ra ngoài làm ăn. Tôi rất mong muốn tỉnh có chính sách kết nối điểm du lịch Khuôn Tát vào các điểm du lịch của tỉnh để tạo thành các tour, tuyến du lịch. Khi lượng khách ổn định, người trẻ như chúng tôi có thể yên tâm hơn để ở lại địa phương, tập trung phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc".

Đồng bào dân tộc Tày ở Khuôn Tát luôn chú trọng bảo tồn văn hóa truyền thống, đặc biệt ẩm thực ở Khuôn Tát gắn với những trải nghiệm được nhiều du khách yêu thích

Khắc phục những khó khăn, nhiều người dân ở Khuôn Tát cũng đang chủ động đổi mới cách thức làm du lịch, thu hút du khách. Cũng là những người đầu tiên tham gia làm du lịch cộng đồng ở Khuôn Tát, ông Hà Tiến Khải cho biết: Cùng với các dịch vụ du lịch hiện có, tôi đang tiến hành xây dựng thêm các phòng lẻ cho khách lưu trú, triển khai dịch vụ tắm thảo dược, ngâm chân bằng lá thuốc… Tôi cho rằng, du lịch cộng đồng sẽ phát triển nếu mỗi điểm đến đều đem lại cho du khách những trải nghiệm khác biệt.

Là người có kinh nghiệm làm du lịch cộng đồng, anh Lưu Hoàng Hiệp, Giám đốc Công ty du lịch Hải Phòng cho biết: Đây là lần đầu tiên tôi đến Khuôn Tát và tôi rất yêu thích vùng đất này. Để phát triển du lịch cộng đồng ở Khuôn Tát, tôi cho rằng chính quyền phải phát huy vai trò của người dẫn đường với việc tiếp tục đầu tư hạ tầng, tập huấn cho người dân, mỗi một lớp học, một chính sách khuyến khích... là bước đệm để du lịch Khuôn Tát tiến xa. Song song với đó, doanh nghiệp cần là người bạn đồng hành cùng người dân, các công ty lữ hành cần vào cuộc để đưa Khuôn Tát vào tour, tuyến, cùng người dân xây dựng các trải nghiệm độc đáo. Và quan trọng nhất, chính người dân sẽ là trái tim của du lịch cộng đồng, bởi lẽ không ai hiểu Khuôn Tát bằng chính người dân nơi đây. Họ cần tự tin mở cửa đón khách, giữ gìn phong tục, tạo môi trường thân thiện. Mỗi nụ cười, mỗi lời chào sẽ là sợi dây níu chân du khách. Liên kết vùng - sức mạnh cộng hưởng cũng cần được phát huy, Khuôn Tát cần được kết nối với hồ Núi Cốc, vùng chè Tân Cương, các di tích ATK khác để tạo thành hành trình đa dạng. Khi liên kết, giá trị sẽ nhân lên, sức hút sẽ lan tỏa.

Xóm Khuôn Tát, xã Phú Đình đã có bước khởi đầu quan trọng khi được công nhận là Điểm du lịch cộng đồng. Tuy nhiên, để nơi đây thực sự trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, cần thêm động lực mạnh mẽ từ chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng và sự liên kết vùng. Khi những yếu tố này hội tụ, Khuôn Tát không chỉ góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương mà còn trở thành biểu tượng của du lịch cộng đồng bền vững tại Thái Nguyên.