Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực vươn lên của người dân, Chương trình mục tiêu quốc gia đầu tư cho vùng đồng bào DTTS và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn trên địa bàn huyện Đồng Hỷ thời gian qua đã được triển khai đầy đủ, kịp thời, đúng mục tiêu, đúng đối tượng, đúng chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Phát huy được hiệu lực, hiệu quả nguồn lực đầu tư, góp phần quan trọng củng cố niềm tin của đồng bào đối với Đảng và Nhà nước.

Đồng Hỷ tổ chức nhiều hoạt động hướng về đồng bào DTTS và miền núi.

(Trong ảnh: lãnh đạo tỉnh, huyện tham quan Ngày hội Văn hóa – Thể thao dân tộc Mông huyện Đồng Hỷ)

Đồng Hỷ là huyện miền núi phía Đông Bắc tỉnh Thái Nguyên, cách trung tâm thành phố Thái Nguyên 5 km về phía Đông Bắc, toàn huyện có 15 đơn vị hành chính (12 xã và 03 thị trấn, trong đó 01 xã đặc biệt khó khăn và 04 xã ATK), có diện tích đất tự nhiên là 431,73 km2, dân số trên 100 nghìn người; trên địa bàn huyện hiện có 32 dân tộc anh em cùng chung sống gồm các dân tộc: Kinh, Tày, Nùng, Dao, Sán Chay, Sán Dìu, Mông, Ngái … trong đó dân tộc Kinh chiếm 45,6% còn lại là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm 54,4%. Toàn huyện có 11/12 xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ Vũ Quang Dũng (áo trắng) kiểm tra tiến độ thi công

tuyến đường Khe Hai – Văn Khánh. (Tuyến đường nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng tháng 3/2024)

Về kết quả cụ thể thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn huyện Đồng Hỷ giai đoạn 2021-2025, huyện đã triển khai 10 dự án với tổng nguồn vốn đầu tư trên 121 tỷ đồng (trong đó: ngân sách Trung ương trên 105 tỷ đồng, ngân sách địa phương trên 15,8 tỷ đồng). Từ các dự án này, huyện Đồng Hỷ đã hỗ trợ 35 hộ xây mới nhà ở; xây dựng 05 công trình nước sinh hoạt tập trung; hỗ trợ 1.057 hộ sử dụng nước sinh hoạt phân tán. Hỗ trợ đầu tư xây dựng 2 khu tái định cư tập trung để ổn định dân cư cho 65 hộ đồng bào dân tộc Mông ở xóm Bản Tèn và xóm Liên Phương (xã Văn Lăng). Đây là hai xóm đặc biệt khó khăn, đồng bào sinh sống ở khu vực ven suối, núi đá, vùng xa xôi hẻo lảnh, nơi có nguy cơ xảy ra thiên tai lũ quét, giúp đồng bào yên tâm ổn định cuộc sống.

Một trong những dự án có vốn đầu tư lớn là dự án 4 về đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi; tổng kinh phí thực hiện trên 52,4 tỷ đồng. Dự án đến nay đã hỗ trợ xây dựng mới, sửa chữa 22 nhà văn hóa; 29 công trình đường giao thông, cống qua đường; 01 công trình lớp học. Đặc biệt đầu tư tuyến đường từ xóm Khe Hai đi xóm Văn Khánh (xã Văn Lăng) với chiều dài 6,45 km, số vốn gần 15 tỷ đồng; tuyến đường bê tông xóm Bản Tèn dài 2,31 km, số vốn gần 12 tỷ đồng. Hai tuyến đường này giải quyết cơ bản về giao thông ở những xóm có nhiều đồng bào dân tộc Mông sinh sống.

Trong công tác giảm nghèo bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, Đồng Hỷ xác định việc tạo sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn là một trong những giải pháp căn cơ. Nguồn vốn được ưu tiên hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hoá sinh kế; nhân rộng mô hình giảm nghèo; tập huấn nâng cao năng lực cho cộng đồng và cán bộ cơ sở. Một trong những dự án nổi bật là vào năm 2023, Công ty CP V-Ginseng đã triển khai mô hình liên kết trồng, tiêu thụ sâm Bố Chính tại Bản Tèn (xã Văn Lăng) với diện tích 3ha. Sau khi thu hoạch vụ sâm đầu tiên với nhiều tín hiệu tích cực, năm 2024, Công ty tiếp tục liên kết với 30 hộ dân xóm Bản Tèn triển khai trồng 7ha sâm Bố Chính. Các hộ được Công ty hỗ trợ 100% giống, phân bón hữu cơ, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm bón và bao tiêu sản phẩm.

Các dự án khác tại huyện Đồng Hỷ cũng được triển khai hiệu quả; có thể kể đến như: đầu tư 06 công trình trường lớp học cho các trường bán trú, các trường có học sinh bán trú tại các xã Văn Lăng, Tân Long, Hợp Tiến; tổ chức 9 lớp đào tạo nghề trình độ sơ cấp về chế biến chè xanh, chè đen, kỹ thuật chế biến món ăn, nuôi và trị bệnh cho gà với tổng số gần 300 học viên. Đầu tư xây dựng mới nhà văn hóa Bản Tèn, xã Văn Lăng, đảm bảo tốt các điều kiện sinh hoạt của nhân dân xóm; hỗ trợ về thiết bị âm thanh, trang phục, đạo cụ dân tộc cho 06 đội văn nghệ truyền thống, đáp ứng tối thiểu nhu cầu tập luyện, biểu diễn của đội văn nghệ, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hoá truyền thống tốt đẹp của đồng bào các DTTS. Tổ chức 5 cuộc phát động tuyên truyền xóa bỏ định kiến giới với chủ đề: “Hãy hành động vì cộng đồng an toàn, bình đẳng, không bạo lực, xâm hại tình dục”, có 250 cán bộ, hội viên phụ nữ tham gia chiến dịch; tổ chức 24 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho 950 lượt người; ra mắt 10 tổ truyền thông cộng đồng tiên phong, tuyên truyền về thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong bình đẳng giới của đồng bào DTTS. Tổ chức 05 cuộc đối thoại chính sách cấp xã với chủ đề bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; tổ chức 01 Hội nghị tư vấn pháp luật lồng ghép với Phiên tòa giả định về phòng, chống bạo lực, xâm hại phụ nữ, trẻ em. Thiết lập 05 điểm hỗ trợ đồng bào DTTS ứng dụng công nghệ thông tin tại các xã: Văn Lăng, Tân Long, Quang Sơn, Cây Thị và Hợp Tiến...

Kết quả từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đã và đang giúp huyện Đồng Hỷ ngày càng phát triển ổn định, đời sống của Nhân dân ngày càng nâng cao. Đến nay, 100% xóm, tổ dân phố trên địa bàn có điện lưới quốc gia; 100% đường đến trung tâm các xã, thị trấn được cứng hóa; tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt trên 97%, 142/143 xóm có nhà văn hóa (trong đó 115/142 = 80,98% nhà văn hóa đạt chuẩn), 100% xã, thị trấn đạt chuẩn Quốc gia về y tế, 100% trường đạt chuẩn quốc gia…Theo chuẩn nghèo đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2022 - 2025, trên địa bàn huyện có 2.814 hộ nghèo người DTTS/12.644 hộ chiếm tỉ lệ 22,24%; Đến nay số hộ nghèo đa chiều là người DTTS còn 1.816 hộ/11.560 chiếm tỉ lệ 15,71%. Trong 2 năm huyện Đồng Hỷ giảm 998 hộ nghèo đa chiều là người DTTS tương ứng với 8,38% vượt kế hoạch đề ra (3%/năm).

Bên cạnh đó, Đồng Hỷ chú trọng thực hiện tốt Chương trình phối hợp công tác dân vận giữa huyện Đồng Hỷ với các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn. Hằng năm chủ động phối hợp khảo sát nhu cầu, nội dung thực hiện công tác dân vận xây dựng địa bàn, làm việc với các đơn vị quân đội để đề xuất các nội dung phối hợp (về địa điểm, thời gian tiến hành, khối lượng công việc, nhân công…). Trong 02 năm (2022- 2023)  đã phối hợp với Lữ đoàn Thông tin 601 và Lữ đoàn 575 huy động trên 2.000 công lao động để hỗ trợ làm trên 5km đường dân sinh, san lấp trên 03km lề đường, đổ bê tông sân nhà văn hóa 3 xóm, sửa nhà cho 02 hộ gia đình người có công; vệ sinh, chỉnh trang khuôn viên 02 trường học, nghĩa trang tưởng niệm liệt sĩ…tập trung tại các xã vùng đồng bào DTTS và miền núi. Ngoài ra, trong các đợt hành quân dã ngoại làm công tác dân vận còn tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa như: khám chữa bệnh miễn phí, giao lưu văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, thăm tặng quà các hộ nghèo, gia đình chính sách … đã góp phần giúp các địa phương hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ chính trị và làm sâu sắc thêm vai trò công tác dân vận trong hệ thống chính trị.

Có thể khẳng định, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp huyện Đồng Hỷ được đổi mới bằng nhiều việc làm thiết thực, xây dựng đồng bộ các chương trình, kế hoạch để tổ chức triển khai thực hiện các chính sách đối với đồng bào. Nhận thức, tư tưởng của nhân dân nói chung, của đồng bào các dân tộc thiểu số nói riêng đã được nâng lên, qua đó thấy được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước, của các cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở, từ đó nhân dân ý thức vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng. Đồng thời, thống nhất, bình đẳng, đoàn kết cùng chung sống ở cộng đồng dân cư.

Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, huyện Đồng Hỷ xác định tiếp tục quyết tâm thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân tộc được nêu trong Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ các cấp, nhiệm kỳ 2020 - 2025; Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 14/7/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân tộc giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030” và Kế hoạch số 46-KH/HU của Ban Thường vụ Huyện ủy về việc thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TU; Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi; Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững ; Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Bên cạnh đó, tiếp tục thực hiện các chính sách còn hiệu lực đối với đồng bào dân tộc thiểu số theo Nghị quyết số 88/2019/QH14, ngày 18/11/2019 của Quốc hội khóa XIV.

Khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương trong vùng đồng bào DTTS và miền núi; đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội; giảm nghèo nhanh, bền vững, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập bình quân của vùng so với bình quân chung của huyện; giảm dần số xóm đặc biệt khó khăn; quy hoạch, sắp xếp, bố trí ổn định dân cư, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội đồng bộ, liên vùng, kết nối với các vùng phát triển; phát triển toàn diện giáo dục, đào tạo, y tế, văn hóa; cải thiện rõ rệt đời sống của nhân dân.

Bên cạnh đó, nâng cao số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động là người DTTS; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các DTTS đi đôi với xóa bỏ phong tục tập quán lạc hậu; thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội; củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, nâng cao niềm tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng và Nhà nước.

Vũ Quang Dũng, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ